nazistów w Niemczech opierały się wyłącznie na prześladowaniach; były to rządy zbudowane na strachu i represjach. Jednak w przypadku Niemiec sytuacja przedstawiała się w odmienny sposób. Musimy zdawać sobie sprawę, że – przynajmniej dla Niemców – reżim nazistowski opierał się bardziej na uwodzeniu niż na prześladowaniach. To jest jedna z kwestii, które chciałem przytoczyć w książce – wytłumaczyć, w jaki sposób przeprowadzano i wdrażano wspomniane uwodzenie.
Czy są w książce historie szczególnie ważne dla Pana osobiście? Co według Pana może zaskoczyć czytelników?
Było na pewno kilka przedmiotów, które mnie zaskoczyły. Broszka z Treblinki była fantastycznym odkryciem, i jest to poruszający artefakt z miejsca, gdzie dokonywał się Holokaust, a miejsce to nie jest zbyt dobrze znane poza granicami Polski. Poza tym nadal zadziwia mnie fakt, że kapsułka z cyjankiem Göringa przetrwała wszystkie te lata. Ale prawdziwym smaczkiem jest według mnie historia bielizny Rudolfa Hessa. Od dawna znałem plotkę, że kalesony Hessa przechowywane były w archiwach Imperialnego Muzeum Wojny w Londynie, ale kiedy tam zadzwoniłem, powiedziano mi, że nie mieli pojęcia, w jaki sposób one się tam znalazły. Postanowiłem rozwiązać tę zagadkę i z przyjemnością stwierdzam, że mi się udało. To bardzo interesująca historia i fascynujący przedmiot.
Książkę można czytać wybierając niektóre zagadnienia – polityka, militaria, propaganda, życie społeczne… Dla mnie szczególną wartość przedstawia fakt, że szeroka perspektywa historyczna wyłania się ze sposobu przedstawienia przedmiotów. .
Miło słyszeć taką opinię. Z założenia każdy z opisanych przedmiotów ma być samodzielny oraz możliwy do odczytania niezależnie od innych, ale z całości ma wyłaniać się kompletna narracja Trzeciej Rzeszy. Książkę opatrzyłem podtytułem „Materialna historia nazistowskich Niemiec”, a więc od początku miało to być coś więcej niż zbiór interesujących przedmiotów.
Kolejny z Pana projektów dotyczyć będzie samego początku drugiej wojny światowej.
To prawda. Piszę teraz o polskiej kampanii defensywnej we wrześniu i październiku 1939. W świecie anglojęzycznym jest to niestety bardzo zaniedbywany temat, a ja próbuję temu zaradzić i umieścić polską wojnę defensywną we właściwym kontekście, uwzględniając oczywiście także inwazję sowiecką. Mam nadzieję, że książka ukaże się w Wielkiej Brytanii w 2019 r. – polskie wydanie może być dostępne trochę później.
The Third Reich in 100 Objects: A Material History of Nazi Germany
Autor: Roger Moorhouse
Wydawca: Greenhill Books
ROGER MOORHOUSE (ur. 1968)
Brytyjski historyk Trzeciej Rzeszy, Polski i II wojny światowej. Pisarz, wykładowca, recenzent i konsultatn historyczny.
Twitter: @roger_moorhouse