Magazine Coachend Vlaanderen
21 Maart 2014
‘Stevig in de Steigers’: coachen met kortgeschoolden
Wim Vroonen
Research associate HRM, Vlerick Business School
Kan je ook coachen met kortgeschoolden? Zo ja, hoe pak je dat aan? ‘Stevig in de
Steigers’ is een speels en laagdrempelig instrument dat bedrijven en organisaties
ondersteunt in het voeren van coachingsgesprekken met kortgeschoolde
medewerkers.
Met een omzet van zo’n 3 miljard euro en meer dan 47.500 professionele coaches wereldwijd, kan coaching
gerust een ‘booming business’ genoemd worden. Het blijken echter voornamelijk kaderleden, ‘young potentials’,
of andere hoger opgeleiden te zijn die gecoached worden. Voor kortgeschoolden is het aanbod erg mager.
Nochtans is het net deze doelgroep die hier het meest baat bij zou hebben.
Kortgeschoolden worden immers geconfronteerd met een aantal specifieke uitdagingen op de
arbeidsmarkt, waardoor hun eerder beperkte waaier van vaardigheden steeds ontoereikender wordt om
duurzaam werk te vinden. Zo zorgen toenemende automatiseringen bijvoorbeeld voor een verschuiving van
routinetaken naar complexe taken, waardoor competenties zoals leervermogen, probleemoplossend vermogen
en creativiteit belangrijker worden. En ook de evolutie van een industriële naar een diensten- en
kenniseconomie, toenemende globalisering, en technische ontwikkelingen zorgen voor een vraag naar meer
diversiteit aan vaardigheden.
Deze evoluties hebben in het bijzonder veel impact op de tewerkstellingskansen van kortgeschoolden.
Vaak bezitten zij immers slechts een beperkt aantal specifieke en technische vaardigheden, die moeilijker
overdraagbaar zijn naar andere contexten. Bovendien komen kortgeschoolden vaker terecht in
conjunctuurgevoelige sectoren. Recente voorbeelden zoals de sluitingen van Ford Genk en Heinz Turnhout dit
jaar, tonen dan ook aan dat het voor kortgeschoolden erg belangrijk is om zichzelf continu te blijven
ontwikkelen, om zo tegemoet te komen aan de uitdagingen op de arbeidsmarkt.
Maar tegelijkertijd wijst onderzoek uit dat net deze groep minder geneigd is om nieuwe vaardigheden
aan te leren en aan ‘levenslang leren’ deel te nemen. De reden hiervoor blijkt de andere kijk en attitude op leren
en ontwikkelen die kortgeschoolden over het algemeen hebben tegenover hun hogeropgeleide collega’s.
Studies tonen aan dat zij dikwijls slechts matig gemotiveerd zijn om zichzelf verder te ontwikkelen. Men ligt vaak
niet wakker van het feit of men al dan niet doorgroeikansen krijgen op hun werk. Bovendien kampen
kortgeschoolden vaak met negatieve leerervaringen uit het verleden, die ervoor zorgen dat ze minder geloof
hebben in hun eigen kunnen, en leren soms gewoon niet zinvol vinden. Daardoor worden leer-en
loopbaanprocessen minder snel in eigen hand genomen.
Coaching als antwoord
Ondanks het magere aanbod voor kortgeschoolden, kan coaching hierop een uitstekend
antwoord bieden. In tegenstelling tot andere ontwikkelingsmethodieken zoals training of mentoring
bijvoorbeeld, wordt er bij coaching immers sterk de nadruk gelegd op zelfmanagement in
persoonlijke groei. De coachee wordt gestimuleerd om zélf bewust te worden van zijn of haar
noden, zélf acties te bedenken, en zélf de verantwoordelijkheid van het hele proces in handen te
nemen. Empirisch onderzoek geeft dan ook aan dat mensen die gecoached werden een hoger
kritisch zelfbewustzijn kennen, meer geloof hebben in hun eigen kunnen (‘self-efficacy’), en meer
zelfmanagement tentoon spreiden in hun eigen