GİRİŞ
rında da faydalanılarak ilginç sonuçlara ulaşmak mümkün olabilmektedir. Defterlerde yer alan erkek ve az
sayıda kadın adlarından hareketle, belirli bir tarihte bir bölgede yaşayan insanların din ve mezhep ile kültürel
yapılarına ait verileri ortaya çıkarmak56 ya da yer adlarından hareketle bir bölgede uygulanan iskân siyasetini,
bölgenin kültürel yapısını tespit etmek57 imkânı bulunmaktadır. Ülkemizde ihmal edilmiş bir çalışma alanı
olan “yerbil” ve “kişbil” araştırmaları için tahrir defterleri önemli bir başvuru kaynağıdır.
Tahrir defterleri üzerinde yapılacak titiz bir çalışma sonucunda özellikle şehirler üzerindeki tetkiklerden, o şehirdeki meslek kolları, şehirde bulunan ticarî müesseseler ile şehrin ticaret hayatı ile ilgili ayrıntılar
tespit edilebilmektedir.58 Yine şehirlerde bulunan kalenderhâne, zaviye, medrese, hamam, cami, mektep gibi
sosyal ve dinî içerikli mimarî yapılarla ilgili bilgiler bulunup,59 şehirlerin gelişmişlik düzeyleri hakkında da
verilere ulaşılabilmektedir.
Tahrir defterleri belli bir zaman diliminde ve belli bir toprak parçasındaki bitki
örtüsü, ormanlıklar, göl ve bataklık alanlar
gibi doğal (izikî) coğrafyaya ait verileri de
ihtiva etmektedir.60 Bu tür veriler sınırlı miktarda ve sistemsiz olarak kay FVF