« Էշի գերանի մոտ »
Թարգմանության հեղինակ ՝ Աննա Թորոսյան
1877 թվականի նոյեմբերի 29-ին Դիլիջանը սպասում էր Մեծ դուքս Միքայել Նիկոլայևիչին : Նա եղել է վեհափառ իմպերատորի տեղակալը և Կովկասյան բանակի հրամանատարը : Նիկոլայ I իմպերատորի չորրորդ տղան այդ պաշտոնին էր նշանակվել 1862 թվականի դեկտեմբերին ՝ 30 տարեկան հասակում : Մեծ դուքսը նաև առաջինն էր արքայական ընտանիքից , ով ղեկավարում էր Կովկասը : Միքայելի օրոք Դիլիջանը միացավ նորաստեղծ Ելիզավետպոլ նահանգին : Դիլիջանն ուներ կարևոր ռազմաքաղաքական նշանակություն , քանի որ շատ մոտ էր Երևանին : Միքայելի կառավարման տարիներին նաև սկսվեց երկաթգծի կառուցումը Կովկասում :
1867թվականի ապրիլին Դիլիջան- Երևան նոր և լայն ճանապարհ կառուցելու համար Միքայելի հրամանով Դիլիջան է գալիս Բաքվի 153-րդ զորագունդը : Շուրջ երկու տարի նրանք զբաղվում են այդ ճանպարհի կառուցմամբ : Այդ ժամանակ նրանք ապրել են Դիլիջանի ծայրամասում գտնվող ամառային տներում : Տարիներ անց այդ վայրը կոչվել է Ռեդկինի ճամբար ( այդտեղ ապրող Ռեդկինի անունով ) և ձեռք է բերել մեծ համբավ կատարված պեղումների շնորհիվ ( այս մասին կարդացե ’ ք նախորդ համարում ): Կան տեղեկություններ , որ ճանապարհը կառուցում էին էշերի օգնությամբ : Ինքնապահպանման և ինքնակողմնորոշման բնազդը էշերի մոտ ավելի լավ է զարգացած քան ձիերի : Ճանապարհային պայմաններում նա կարող է ոչ միայն ճշգրիտ ընտրել ամենակարճ ուղին երկու կետերի
միջև , այլ նաև ՝ իր ընտրած ուղու համար կանխատեսել նվազագույն բարձրունքներ և վերելքներ :
1877-1878 թվականներին Դիլիջանը իրենից ներկայացնում էր մեծ հոսպիտալ : Դիլիջանի կենտրոնական հոսպիտալ պետք է այցելեր դուքս Միքայել Նիկոլաևվիչը : Այդ մասին մենք իմանում ենք Եկատերինա Բակունինայի նոթատետրից : Նա գրում է . « Նոյեմբերի 29- ին ասացին , որ Մեծ դուքսը դուրս է եկել առավոտյան ժամը 8- ին Ալեքսանդրապոլից և գալիս է Դիլիջան : Բոլոր տեսուչները և հսկիչները , բժիշները և քույրերը իրար են խառնվել , պահեստից հանում են ջահեր , բոլոր քույրերը հագել են դարչնագույն զգեստ , բժիշկները` ճերմակ խալաթ : Պատրաստվում են … »
vvv
Մշակույթի պալատի անցյալն ու ապագան
Հեղինակ ՝ Լենա Խալաֆյան
Այնտեղ ՝ ապագա կուլտուրայի պալատի փորված հիմքերի մոտ , 1968 թվականի օգոստոսյան այդ օրը տոնական էր : Եվ իրոք հանդիսավոր օր էր այդ օրը յուրաքանչյուր դիլիջանցու համար . լցվում էին հիմքերը մի շենքի , որը կդառնար նրա հոգևոր կուլտուրայի իսկական ժամանակակից օջախը : 1972 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Դիլիջանում հանդիսավոր կերպով բացվում է Մշակույթի պալատը : Բացմանը ներկա էին պատվարժան հյուրեր ՝ ՍՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Գուրգեն Ջանիբեկյանը , Դիլիջանում առաջին պետթատրոնի հիմնադիր Դավիթ Գուլազյանը : Մշակույթի պալատում հանդես են
գալիս Դիլիջանի և Դիլիջան եկող բոլոր երաժշտական , պարային և կրկեսային խմբերը :
Այդ մշակութային օջախում էլ Դիլիջանի արվեստասեր հասարակության առաջ տարբեր ժամանակներում ելույթներ են ունեցել արվեստի համաժողովրդական ճանաչում ունեցող այնպիսի հայ վարպետներ , ինչպիսիք են Աբելյանը , Փափազյանը , Հասմիկը , Հրաչյան և ուրիշ շատ դերասանդերասանուհիներ :
Սակայն 1988 թվականի երկրաշարժից հետո շենքը դարձել է III կարգի վթարային : Այժմ Մշակույթի պալատի դռները բաց են միայն փոքր միջոցառումների համար :
Իսկ ի ՞ նչ ֆինանսական միջոցներ են անհրաժեշտ վերանորոգված Մշակույթի պալատ ունենալու համար ։ « Կորիզ » -ի թիմին տված հացազրույցի ժամանակ Դիլիջանի քաղաքապետ Արմեն Սանթրոսյանի նշեց , որ Մշակույթի պալատի վերանորոգման համար տրամադրվել է 100 միլիոն ՀՀ դրամ , սակայն ամբողջական վերանորոգմումը իրականացնելու համար անհրաժեշտ է 370 միլիոն ՀՀ դրամ : Համայնքի բյուջեն իր հերթին կարող է ավելացնել եւս 50- 70 միլիոն ՀՀ դրամ , բայց դա էլ բավարար չի լինի ։
Դիլիջանի համայնքապետարանը ցանկանում է այդ գործում ներգրավել բարերարների , ովքեր կաջակցեն Մշակույթի պալատի վերանորոգմանը :
3