üretim ilişkilerini tepetaklak edecek, eski egemen sınıfın yıkılmasına ve yeni bir iktidarın yükselmesine sebep olacaktır.( Cornforth) Matrix filmlerinde bu teori, insan-makine çatışmasının iki veçhesini gösterecek şekilde işlenmiştir. Teorinin, ne şekilde kullanıldığından kaynaklı problemlere ileride değinilecek olmakla beraber bu aşamalar:
1- Makine hegemonyasına karşı insan savaşımını gösteren ilk üç film 2- Robot toplumunun insan hegemonyasını parçalayarak gerçekleştirdiği devrimi anlatan Animatrix’ in İkinci Rönesans Bölüm 1 ve 2 kısımları olarak sınıflandırılabilir.
İlk üç film özelinde düşünüldüğünde; insan-makine çatışması, rahatlıkla burjuvazi-proletarya zıtlığı olarak okunmaya müsaittir. Zira İnsan-Makine antagonizminde de( Marksist literatürün burjuvazi-proletarya ikiliğinde tahlil ettiği gibi) insan / işçi, makine / patron tarafından sömürülmektedir. Kurguda kilit rol oynayan“ insan tarlaları” motifinin, kent çeperlerinde serpilen gecekondular içinde yaşayarak ancak hayatta kalacakları bir“ asgari ücret” karşılığı fabrikaya / ofise yani“ Şantiye” ye koşulan işçiler olduğu varsayılabilir. Bu düzlemde Makine’ nin hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu“ vücut enerjisi” nin esasında patronun ihtiyacı olan“ zihinsel ya da fiziksel emek” e karşılık geldiği anlaşılacaktır.
Eğer Matrix’ te sınıfsal bir çatışma teması olduğu varsayımı kabul edilirse; Zion halkının, Gramsci’ nin imlediği anlamda sınıf bilinci kazanmış işçiler olduğu yorumu yapılabilir. Zira onlar Makine / Patron tahakkümüne ayak uydurmamış-zihni yazılımı kabul etmeyen- iktidarın kontrolünden çıkmış insanlardır. Sistem için tehdit arz ettikleri için-Animatrix’ in Kid’ s Story ile Beyond bölümünde olduğu gibi- polis gücü tarafından yakalanıp etkisiz hale getirilmeye çalışılırlar. Bunun kapitalist sistemdeki karşılığı Gezi Parkı olaylarında gördüğümüz türden orantısız şiddet kullanımı, göz korkutma / yıldırma eylemleridir.
Bununla beraber üçlemenin, yaydığı bu eleştirel rayihaya rağmen gerçekte sistemi ne kadar iğnelediği tartışmalıdır. Konunun daha iyi anlaşılması için serinin çatışma motifini nasıl yoğurduğu üzerine odaklanmak istiyorum. Bilindiği üzere Neo, Zion’ un mutlak yok oluşunu engellemek için Trinity( Carrie-Anne Moss) ile birlikte Makine Şehri’ ne gider ve orada Makine liderine, bozulmasına sebep olduğu Ajan Smith( Hugo Weaving) programını, Zion’ a yapılan saldırının sonlanması koşuluyla durdurabileceğini söyler. Zira Smith kontrolden çıkmıştır ve Makine Şehri’ nde de yayılmaya başlayabilir. Onun akabinde ikili bir çeşit anlaşmaya varır; Neo, hatalı Matrix’ e bağlanır, Smith’ le olan mücadelesini
47