Katalogi wystaw Katalog prywatnej kolekcji dzieł sztuki | Page 119

BIOGR AM ART YST Y Powodem tej tragedii była kłótnia obojga – Jadwiga Formy w malarstwie i wynikających stąd nieporobyła w ciąży, Witkacy zaś panicznie bał się konse- zumień, a także ogromną ilość kompozycji i portrekwencji wydania potomstwa w świecie, którego przy- tów, które stały się podstawą do przyjęcia Witkacego szłość budziła w nim najgorsze obawy. Dopiero blisko go grupy Formistów (Ekspresjonistów Polskich), któdziesięć lat później, 30 kwietnia 1923 roku, ożenił rej stał się bardzo szybko głównym teoretycznym się z Jadwigą z Unrugów, wnuczką Juliusza Kossaka. rzecznikiem. Zaledwie sześć lat później poznał Czesławę Oknińską Pięć pierwszych lat po wojnie to okres niezwykle – Korzeniowską, z którą łączyły artystę więzy aż do płodny w twórczości Witkacego. Wydał wówczas wspólnego zamachu samobójczego, przeżytego przez Nowe Formy w Malarstwie, Szkice estetyczne oraz Oknińską, a kończącego życie Witkacego. Teatr. Napisał około trzydziestu dramatów, spośród Mimo małżeństwa, a także bliskiej przyjaźni których pięć zostało opublikowanych. Premiery jego z Czesławą, utrzymywał jeszcze znajomości z kilko- sztuk odbyły się w Krakowie, Warszawie i Toruniu. ma innymi kobietami, w tym z siedemnastoletnią Marią Wystawiał obrazy wraz z Formistami. Zarotyńską. Znajomość z tą ostatnią zakończyła się W roku 1925 powstała Firma Portretowa „S. I. Witkiewicz”. Dwa lata później artysta rozpoczął w 1938 roku, co najwyraźniej załamało Witkacego. W 1914 roku Witkacy odbył podróż w Tropiki. Na współpracę z warszawskim dziennikiem „Przegląd zaproszenie antropologa Bronisława Malinowskiego Wieczorny”, w którym publikował cotygodniowe feliewziął udział w ekspedycji badawczej na Nową Gwineę, tony poświęcone głównie krytyce literackiej. W latach w której pełnił rolę rysownika i fotografa. późniejszych pisywał również do „Polski Zbrojnej”, Pierwszym przystankiem był Cejlon, metą okaza- „Gazety Polskiej”, „Piona” czy „Zeta”. ła się Australia. Tam malarz dowiedział się o wybuW 1935 roku Witkacy, za swoją twórczość, został chu wojny i zdecydował o powrocie do Europy i walce. odznaczony Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Jako obywatel rosyjski z racji urodzenia w Warszawie Literatury. nie mógł wracać do Galicji. Przez Odessę dostał się Ostatnie lata życia artysta poświęcił już prawięc do Petersburga i, będąc mocno przekonany wie wyłącznie filozofii – publikował artykuły, poleo konieczności walki przeciwko Niemcom, wstąpił do mizował z poglądami współczesnych mu filozofów. Pawłowskiej Szkoły Wojskowej, którą w trybie przy- We wrześniu 1936 roku wziął udział w Kongresie śpieszonym ukończył we wrześniu 1915 roku w stop- Filozoficznym w Krakowie, na którym przedstawił niu podchorążego. swój referat. W 1937 gościł u siebie niemieckiego filoSkierowany na front został oficerem Lejb Gwardii zofa Hansa Corneliusa, z którym od lat przyjaźnił się Pułku Pawłowskiego w stopniu już podporucznika. i korespondował. 17 lipca 1916 roku artysta, jako porucznik, brał udział Pod koniec życia Witkacy przeżywał głęboką w krwawej bitwie pod Witonieżem i wskutek wybuchu depresję. Początek roku 1939 spędził w Warszawie, pocisku został ranny, za co odznaczono go Orderem lato w Zakopanym, by z początkiem września znośw. Anny IV klasy. Po tym wydarzeniu artysta trafił do wu powrócić do stolicy. 5 września wraz z Czesławą szpitala i na front już nie wrócił. Oknińską opuścił ją jednak by udać się na wschód Mieszkał w Kijowie i Moskwie. Zetknął się wtedy i dotrzeć do wsi Jeziory na Polesiu. 18 września na z rosyjską awangardą artystyczną. Do Zakopanego wiadomość o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski powrócił w roku 1918. Przywiózł ze sobą ukończone popełnił samobójstwo – podciął sobie tętnicę szyjną. rozważania filozoficzno-estetyczne w postaci Nowej Został pochowany na wiejskim cmentarzu w Jeziorach. 119