INmagazine Özel Sayısı TEİD 10. Yıl Özel Sayısı | Page 53

YAPAY ZEKANIN TARİHSEL GELİ- ŞİMİ VE TANIMI
Yapay zekânın tarihsel olarak ilk çıkışının Leibniz ’ in dört işlem yapan hesap makinası ile olduğu söyleniyor . İkinci Dünya Savaşı sırasında kod kırıcı ( kriptograf ) olarak çalışan Alan Turing ise , bilgisayarların temelini oluşturacak ilk fikirleri geliştiren , yapay zekânın babası olarak tanımlanmaktadır . Turing , yapay zekânın temel sorusunun cevabını bulan kişi olarak ifade ediliyor . Turing , insanların yapabilip makinaların yapamayacağı hiçbir şey olmadığını belirtmiş . Turing ’ in 1950 ’ de önerdiği ve bilgisayarların insan bir sorgucuyu kandırabilecek düzeyde insan taklidi yapmalarını öngören “ Turing testi ” senaryosu , halen yapay zekâ sistemlerinin temel hedefi olarak değerlendiriliyor .
Yapay zeka , bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrollü robotun , akıllı varlıklara özgün görevleri yerine getirme yeteneği olarak tanımlanmakta ve insanların entellektüel becerileriyle donatılmış , mantıklı düşünme , anlam bulma , genelleme ve geçmiş deneyimlerden öğrenme gibi fonksiyonları içeren bir sistem olarak ifade edilmektedir .
Yapay zeka , dar zeka ve yapay genel zeka olarak ikiye ayrılmakta . Yapay genel zeka ; “ biyolojik olarak insan sinir sisteminden esinlenerek matematiksel olarak tasarlanan görsel algılama , konuşma ve ses tanıma , hareket , muhasebe ve muhakeme yeteneğine sahip , kendi
kendine öğrenme işlemlerini sürdürebilen yazılımsal ve donanımsal sistemler bütünü ” olarak tanımlanırken yapay dar zeka ise ; belirli bir problemin çözümü için geliştirilen ve veriden öğrenen dar kapsamlı yapay zeka sistemleri olarak ifade edilmektedir .
HUKUK SUJESİ BAĞLAMINDA YAPAY ZEKA
Hukuk sistemlerinde tanınan hak ve yükümlülükler insana tanınmaktadır . Hukuk sujesi ise , hakkını kullanan ve bu kullanışı hukuk düzeni tarafından kabul edilen ve korunan kişi olarak ifade edilebilir . Türk Medeni Kanunu Madde 8 ’ de “ her insanın hak ehliyeti vardır denilmektedir ...” denilmektedir . Görüleceği üzere hukuk düzeni halihazırda insana bir takım hak ve sorumluluklar yüklemektedir . Yapay zekanın bir hukuk sujesi olarak tanımlanması ve belli hak ve yükümlülükler bahşedilmesi mümkün olabilir mi ?
Çok yakın bir zamanda yapay zekanın , insan zekasına üstün geleceği tartışılmakta iken yapay zekayı hukuk sistemi içerisinde belli hak ve yükümlülüklerden muaf tutmak mümkün müdür ?
2017 yılında “ Ponanza ” isimli bir yapay zekanın satranca çok benzeyen “ shogi ” isimli bir japon oyununda prestijli profesyonel bir
oyuncuyu yenmesi de örneklerden birsi olarak gösterilmektedir . ‘ AlphaZero ’ adlı yapay zeka programının , insanlığın modern satrançla ilgili 1200 ’ lü yıllardan beri bildiği herşeyi 4 saatte öğrendiği satranç oyununda ‘ şampiyon ’ unvanına sahip olan rakibi ‘ Stockfish 8 ’ adlı programı yenmesi de yapay zekanın üstünlüğü konusunda örnek olarak gösterilmektedir .
Cyborg olarak adlandırılan insan ve robot karışımı varlıkların da yeni bir hukuk sujesi kategorisi oluşturmaya aday olduğu tartışılmaktadır . Buna en iyi örnek olarak da robotik bir kola sahip insan , yapay bir kalp ile yaşayan insan , beyninin dışarıdaki bir aygıt ile iletişim kurmasını sağlayan implantların kullanıldığı insanlar gösterilmektedir . Hâlihazırda Sophie isimli bir robota Suudi Arabistan ’ da vatandaşlık verildi .
Yapay zekanın hukuk sistemleri içerisinde bir suje olarak nitelendirilmesi kaçınılmaz görünüyor . Diğer taraftan belli koruyucu hukuki tedbirlerin de alınması gerekiyor . İleride yapay zekanın insan ırkı için tehlike oluşturması durumunda fişlerini çekerek eylemlerini sonlandırmak , onları durdurmak için yeterli olacak mı ? İnsan zekasının üstüne çıkan bir yapay zeka fişinin çekilmesi durumunda hayatta kalmak için yeni yöntemler üretmesi mümkün görünüyor .
51
Bu görsel www . shutterstock . com sitesinden alınmıştır .