INmagazine Özel Sayısı TEİD 10. Yıl Özel Sayısı | Page 54

TEKNOLOJİ
YAPAY ZEKA , DUYGULAR , AHLAKİ VE ETİK YAKLAŞIM
İlk kez 1942 yılında kısa öykü yazarı Isaac Asi-
Yapay zekanın duygularının olup olmayacağı da tartışılmaktadır . Bilimsel araştırmalarda duyguların zeka üzerinde olumlu etkisinin olduğu söylenmekte . Duyguların yapay zekanın fonksiyonunun arttırılması bakımından da önemi vurgulanmakta ve buna yönelik çalışmalar yapılmaktadır .
Yapay zeka içeren robotların insan hayatında sıkça yer alması ( evimizde temizlik yapan rabot , evcil hayvan olan robot , yaşlı bakımından kullanılan robot gibi ) sosyal etkileşim gereksinimlerini de arttırmıştır . Bu çerçevede , yapay zeka içeren otonom makinalar yanında “ kolektif davranışlı robotik ” ve “ sosyal etkileşimli robotik ” alanlarındaki bilimsel araştırmalar çoğalmıştır .
mov , “ Robotbilimin Üç Yasası ” nı ortaya atar . Asimov Kuralları olarak bilinen bu üç yasaya göre “ Bir robot , bir insana zarar veremez ya da zarar görmesine seyirci kalamaz . Bir robot , birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır . Bir robot , birinci ve ikinci urala
mının , kadınlara karşı ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle iptal edilmesi de etik açıdan yapay zekanın tartışıldığı bir başka boyuttur . Yapay zeka içeren robotların asker vb . amaçlarla insanları öldürme yeteneklerinin olması durumunda bu tür bir yapay zekaya ne kadar özgürlük tanınacağı da önemlidir .
Bütün bunlar yapay zekanın etik ve ahlaki boyutunda tartışmaya değer konular olarak karşımıza çıkıyor .
52
Ülkemizde Boğaziçi Üniversitesi tarafından TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı desteğiyle geliştirilen “ Robot El ’ in ”, birkaç yıl içinde duyuları olacağı ve hissedebileceği söyleniyor .
Amerikan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen , ayakları olmayan sadece kafadan oluşan insansı bir robot olan Kismet ’ in , insansı görünen yüzü sayesinde kızdığını , sevindiğini , üzüldüğünü , heyecanlandığını ve diğer benzer duyguları gösterebildiği görülmüş .
İnsanlar ile olan sosyal etkileşimi sayesinde duygusal bir bağın kurulabildiği yapay zekalar bakımından belli ahlaki ve etik kuralların da tanımlanması gerekmektedir .
Google ’ ın sahibi olduğu Boston Dynamics isimli şirket tarafından köpek formunda geliştirilen robotun tekmelenmesi , aynı firma tarafından geliştirilen ve insana benzeyen Atlas robotun insanlıktan uzak muamele görmesi sosyal medya üzerinden oldukça fazla tepki almıştır . Bu durum yapay zeka ve insanlar arasında duygusal bağın kurulduğunun en önemli örnekleridir .
ABD ’ li Amazon ’ un işe alımlarında kullanılmak için geliştirdiği yapay zeka progra-
çelişmediği sürece kendi varlığını korumakla mükelleftir .”
Yapay zekanın bir hukuk süjesi olarak tanımlandığı durumlarda , yapay zekaya doğrudan kötü muamele ve işkenceye maruz kalmama , yaşam hakkı , gibi belli haklar tanınabileceği gibi , etik olmayan davranışlar bakımından da belli sınırlamalar getirilebilir . Ancak aşağıda değinileceği üzere özellikle doğrudan yapay zekaya sorumluluklar yüklenmesi konusu çok kolay çözüm bulunabilecek bir alana benzemiyor .
YAPAY ZEKA VE HUKUKSAL DİLEMMA
Yapay zeka teknolojileri çok hızlı bir şekilde ilerlemekte . Gelecekte birçok mesleğin yerini yapay zekanın alacağı da sıkça tartışılıyor . Yapay zeka başta otomotiv sektörü olmak üzere birçok alanda kullanılmaya başlandı . Bu durum belli hukuki düzenlemelerin yapılmasını da gerekli kılmaktadır . İnsansız bir araç bir kişiye zarar verir ise hukuki ve cezai sorumluluk bağlamında ne olacak ? Kaza anındaki kararları yapay zeka hangi refleks ile verecek ? Sigorta kapsamındaki mevcut düzenlemeler otonom araçlardan kaynaklı kazaları kapsıyor mu ? Karayolları kanunları gibi yasal düzenlemeler otonom araçlar için düzenlemeler içeriyor mu ?
İnsanlar yapay zekaya ne kadar güvenebilecek ? Yapay zekanın ürettiği çözüm önerisi işe yaramadığı durumda kim veya kimler
Bu sayfadaki görseller www . freepik . com sitesinden alınmıştır .