da, ortaya çıkan bir iddianın etkili bir şekilde
soruşturulamaması veya soruşturma sonuç-
larına şirket yönetimi tarafından yeterli ce-
vap verilememesi, etik ve uyum programı-
nı golü, atamayan futbolcunun durumuna
düşürebilir. Futbolda futbolcunun yapacağı
“bitirici vuruş”, etik ve uyum programların-
da “iyi yapılması gereken bir iç soruşturma”
olarak kendini gösterir. Kısaca iç soruştur-
malar etik ve uyum programlarının kritik bir
sürecidir.
İÇ SORUŞTURMALAR NEDEN YAPILIYOR?
Kurumlar normal şartlar altında (şirketler, kâr
amacı gütmeyen kurumlar, kamu kuruluşları
gibi) kendilerine verilen hedefler doğrultusun-
da işlerini yaparlar. İşler iyi gittiği sürece genel-
de sorun olmaz. Ancak bazen kurumun ba-
şarısını engelleyebilecek önemli etik ve uyum
problemleri ortaya çıkabilir.
Sıkça karşılaşılan etik ve uyum problemlerine
aşağıdaki örnekler verilebilir:
n Yolsuzluk (çıkar çatışmaları, rüşvet, ihaleye
fesat karıştırma, ekonomik zorlama)
n Finansal tablo hileleri
n Şirket varlıklarının kötüye kullanılması (fa-
tura, harcama ve bordro suiistimalleri, kasa
veya banka aracılığı ile zimmete para geçirme,
stokların çalınması)
n Şirket gizli bilgilerine yetkisiz erişim, verilerin
manipülasyonu, şirket dışına çıkarılması
n Tehdit, cinsel taciz veya uygun olmayan di-
ğer davranışlar
n Yasalara, şirket politika ve prosedürlerine
aykırı diğer davranışlar
Birçok büyük şirketin karşılaşılan bu tarz so-
runlara ilişkin aksiyon almayıp zamana bırak-
tığı ve sonrasında da bu sorunların kontrolden
çıktığı görülmüştür. Diğer taraftan, bu tür so-
runlardan dolayı yapılan işten çıkarmaların
mahkemelerde çalışanlara adil davranılmadığı
gerekçesi ile şirketlere maliyeti yüksek olabil-
mektedir.
Bu ve benzer nedenlerden dolayı kurumsal
şirketler etik ve uyum problemlerine ilişkin
erken aşamada önlem almalıdır. Somut bir
ihlal veya iddiaya ilişkin şirket yönetimi tara-
fından yeterli aksiyonların alınmaması, şirket
değerlerini itibarsızlaştırabileceği gibi, zarar
tazminine, şirket üst yönetiminin ve yönetim
kurulunun (yöneticiler) ihmaline, hatta yöne-
ticilerin işbirliği içinde olduğuna dair komplo-
lara neden olabilir. Şirket yönetici