INmagazine Sayı : 5 (Ocak - Şubat - Mart) | Page 23

yapacağı sandığı eylemin neye benzediği hakkında fikir veriliyordu.
Denekler, öğrencinin verdiği her yanlış yanıta karşılık onun gerçek şoklara
maruz kaldığını sanıyorlardı. Gerçekte
ise şok uygulanmıyordu ve sadece bir
ses kayıt cihazını çalıştırılıyordu. Söz
konusu cihazda ise her şok seviyesine
karşılık önceden kaydedilmiş bir çığlık
sesi bulunuyordu. Voltajın birkaç defa
artırılmasından sonra öğrenci rolündeki
aktör, kendisini yan odadaki denekten
ayıran duvarı yumruklamaya başlıyordu. Birkaç defa yumrukladıktan ve kalp
rahatsızlığı olduğunu söyledikten sonra
ise artık sorulara cevap vermemeye ve
şikâyette bulunmamaya başlıyordu.
Bu nokta kritik bir eşiği gösteriyordu.
Çünkü pek çok denek, öğrencinin ne
halde olduğunu öğrenmek için deneyi
durdurmak istediklerini ifade ediyordu.
Kimi denekler 135 voltta durup deneyin
amacını sorgulamaya başlıyordu. Fakat
kendilerine “sonuçlardan sorumlu tutulmayacaklarına” dair güvence verildikten
sonra elektrik vermeye ediyorlardı.
Denek herhangi bir noktada deneyi
durdurmayı talep ederse otoriteyi temsil
eden deney gözlemcisi kendisine aşağıdaki sırayı takip eden sözlü uyarılarda
bulunuluyordu:
l Lütfen devam edin.
l Deney için devam etmeniz gerekiyor.
l Devam etmeniz kesinlikle çok önemli.
l Başka seçeneğiniz yok, devam etmek
“zorundasınız”.
Denek bu dört uyarıdan sonra yine de
durmak istediğini ifade ederse deney
durduruluyordu. Tersi durumda ise deney ancak denek en yüksek şok olan
450 voltu (yanında ölüm tehlikesi yazmaktadır) üç kere art arda uyguladıktan
sonra durduruluyordu.
TOPLUMUN ORTALAMA
%65’İ İTAAT EDIYOR
Peki sonuçlar ne oldu? Milgram, deney gerçekleştirilmeden önce Yale
Üniversitesi’nin 14 psikoloji yüksek lisans öğrencisiyle sonuçların ne olacağına yönelik bir anket yapmıştı. Katılımcıların tümü, sadece birkaç sadist eğilimli deneğin (%1,2) en yüksek voltajı
(450 volt) uygulayacağını düşünüyordu.
Oysa sonuçlar şok edici ve korkutucu

idi. Milgram’ın ilk deney dizisinde deneklerin  %65’inin  deneydeki en yüksek gerilim olan 450 voltu, her ne kadar epey huzursuzluk hissetmiş olsalar
da, uyguladıklarını gördü. Dr. Thomas
Blass, deney tekrarlarından elde edilen sonuçlar üzerinde bir meta-analiz
yürüttü. Bulgularına göre ölümcül gerilimler uygulayabilen katılımcıların oranı,
yer ve za X[