UYUM
Avrupa Birliği tarafından 2003 yılında kabul edilen Özel Sektörde Yolsuzlukla Mücadeleye Dair Konsey Çerçeve Kararı da , özel sektörde rüşveti suç olarak kabul etmektedir . Bu karara göre , üye devletler , rüşvet suçunun cezasının en az altı ay hapis olması gerektiğini kabul etmiştir . 13
42
Kurumsal hayatta , şirketler özellikle etik ve uyum
birimlerince kendi içlerinde hediye ve ağırlama politika ve prosedürlerini belirlemektedir . Genellikle bu politikalarda olağan sınırları aşan , kişilere bir menfaat sağlamak amacıyla verine hediyeler etik anlamında sınırlandırılarak ya da yasaklanarak rüşvet kabul edilmektedir .
Diğer ülkelerdeki pratikler ise ; Amerika Birleşik Devletleri ' nde , 1930 yılında Federal Ticaret Komisyonu Başkanı Garland S . Ferguson , yaptığı bir konuşmada , hediyenin karar alma mekanizmasını etkileyeceği noktada rüşvet olarak değerlendirilebileceği yorumunda bulunmuştur . 14 Fransa ’ da yayınlanan hediye ve ağırlama masrafları rehberinde nezaketen veya iş geliştirme amacıyla yapılan yemek daveti , spor etkinliklerine bilet veya kültürel etkinliklere davetiye gibi çeşitli hediyelerin tek başına rüşvet olarak kabul edilemeyeceği açıklanmıştır . 15 İtalyan Ceza Hukuku ' nda , “ küçük değerli hediyelerin ” ( bir anlaşma sürecince tekrarlanmamak koşuluyla ) rüşvet kapsamında tutulmadığı belirlenmiştir . 16 Alman Ceza Kanunu ' nda , ağırlama harcamaları ve hediye tutarlarının rüşvet olarak değerlendirilebilmesi konusunda bir sınır ile karşılaşılmamakla birlikte Alman mahkemeleri “ küçük ” hediyeleri makul olarak değerlendirmektedir . Almanya ' da bazı kamu kurumlarının teamüllerinde 25 Euro ' luk hediye sınırı getiren yönergelerin olduğu bilinmektedir . 17
Sonuç olarak , uluslararası mevzuatta , hediye ve rüşvet sınırının belirlenmesinde , hediyenin verilişinin veya kabulünün , bir görevi kötüye kullanmayı teşvik etmesi veya ödüllendirmesi koşulu dikkate alınmaktadır .
Ulusal Mevzuat : Kamudaki Yasaklar ; Özel Sektördeki Boşluklar Devlet Memurları Kanunu ’ nda , memurların ne şekilde olursa olsun hediye almaları yasaklanırken , hediye alma yasağının kapsamını belirleme yetkisi , Kamu Görevlileri Etik Kurulu ’ na verilmiştir . 18 Kurul ’ un hukuki dayanağı olan yönetmelikte , kamu görevlilerinin kamu kaynaklarını kullanarak hediye veremeyecekleri , resmi gün , tören ve bayramlar dışında , hiçbir gerçek veya tüzel kişilere çiçek gönderemeyecekleri belirlenmiştir . Etik Kuruluna gelen bir olayda Kurul , ataması çıkan bir kaymakama verilen hediyeleri ( plaket , takım elbise , ayakkabı , kemer , kravat ve gömlek ) rüşvet olarak değerlendirmiştir . Anı niteliğinde sembolik değeri olduğuna ilişkin savunma yapılsa da hediyelerin , maddi değeri olan kullanıma yönelik eşyalar oldukları gerekçesiyle yasağa aykırı bulunmuştur . 19
Özel sektörde ise , Türk Ceza Kanunu ' nun rüşvet maddesinde , 2012 yılında yapılan değişiklik ile halka açık anonim şirketler adına hareket eden kişilere , kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın rüşvet alan ya da veren kişiler denilerek rüşvet suçunun kapsamı genişletilmiştir . 20 Ancak hediyenin sınırlarına ya da yasaklanmasına dair herhangi bir değişiklik yapılmamıştır . Halka kapalı anonim şirketler ve limited şirketlerde işlenen rüşvet suçları , kamu görevlisine rüşvet suçu olarak değerlendirilmemektedir . Bu durum , özel sektörde rüşvetin önlenmesi ve mücadele edilmesi açısından önemli bir eksikliktir . Bu nedenle , özel sektörde menfaat için verilen hediyelerin rüşvet olarak değerlendirilmesi için sınırlarının çizilmesi önem arz etmektedir .
Etik Ve Uyum Bağlamında Hediye Ve Ağırlama Uygulamaları Uyum ve etik için farklı tanımlamalar yapılmaktadır . Uyum yasalara uyumlu olmak , yaptırımlardan , cezalardan , maddi kayıptan ve itibar kaybından uzak olmak olarak algılanırken , Etik için ise iyiye doğruya yönelme , doğruyla yanlışı ayırt etme gibi tanımlamalar dikkat çekmektedir . Bazı kişiler için ise etik kişisel ahlaka vurgu yapan bir kavramdır . Bu bağlamda da toplum ve şirket kültürüne işaret eden etik davranışlar , hediye kültürü ile kesişmektedir .
14 A . g . e ., s . 7-8
15 A . g . e ., s . 9 .
16 Anti-Corruption in Italy ( globalcompliancenews . com ) ( Erişim Tarihi : 08.01.2024 )
17 Anti-Corruption Germany ( globalcompliancenews . com ) ( Erişim Tarihi : 08.01.2024 )
18 www . mevzuat . gov . tr ( Erişim Tarihi : 08.01.2024 )
19 T . C . Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu , E . 2009 / 69 , K . 2009 / 40 , KT . 05.11.2009 .
20 www . mevzuat . gov . tr ( Erişim tarihi : 05.01.2024 )