INmagazine Sayı 33 Etik ve İtibar Derneği INmagazine 33 | Seite 47

Kurumsal hayatta , şirketler özellikle etik ve uyum birimlerince kendi içlerinde hediye ve ağırlama politika ve prosedürlerini belirlemektedir . Genellikle bu politikalarda olağan sınırları aşan , kişilere bir menfaat sağlamak amacıyla verine hediyeler etik anlamında sınırlandırılarak ya da yasaklanarak rüşvet kabul edilmektedir .
Türk mevzuatında -özellikle de özel sektöre dair- hediye uygulamalarına ilişkin bir düzenlemenin bulunmaması makul sınırı aşan hediyelerin , haksız avantaj sağlanması izlemini verebileceği gibi etik kurallara aykırılık ve hatta yolsuzluk şüphesi doğurma ihtimali mevcuttur . Ayrıca Türk mevzuatında hediye sınırlamasına ilişkin yapılacak bir düzenlemede , etik bir hediyenin ( çevreye uyumlu hediyeler gibi ) sınırlarının nasıl çizileceği de ayrı bir tartışma konusudur . 21
Sonuç Kurumlar , hediye ve rüşvet sınırının belirsizliğini çeşitli önlemler alarak azaltmaya çalışmaktadır . Bu önlemlerden biri , hediye ve ağırlama politikaları
olarak karşımıza çıkmaktadır . Hediye ve ağırlama politikaları , şirketlerin hediye verme ve alma ile ilgili ilkelerini ve sınırlarını belirler . Bu politikalar , çalışanların tarafsız karar almasını ve çıkar çatışması yaşamasını önlemek için tasarlanmıştır .
Hediye ve ağırlama politikaları , farklı şirketlerde farklı şekillerde uygulanmaktadır . Ancak , genel olarak , aşağıdaki sınırlamalara dayanmaktadır :
• Hediyenin , tarafsız karar almayı etkileyebilecek nitelikte olmaması
• Hediyenin , çıkar çatışması yaratabilecek nitelikte olmaması
• Hediyenin , makul bir değerde olması Hediye politikalarının bazı örnekleri ise ;
• “ Firma kararlarına etki edecek nitelikteki armağanları , hayır amaçlı da olsa , talep ve kabul etmez .”
• “ Belediye personeli , tarafsızlığını , performansını , …. etkileyecek şekilde
ekonomik değeri olan hediye alamaz / veremez .”
• “ Müşterilerden ve tedarikçilerden hediye veya menfaat talep edilmez .” 22
Görüleceği üzere , firmaların hediye politikaları , hediyenin tarafsız karar almayı etkilemesini ve çıkar çatışması yaratmasını önlemeye yöneliktir . Hediye pratiklerindeki değişimin , koşullar ile değişebileceği ve firmaların getirdiği sınırlamaların da genişleyip daralabileceği göz önünde tutulmalıdır . Özellikle net çizgisi olmayan hediye uygulamalarının tarihsel konjonktürdeki değişimini ve mevzuat açısından boşlukları incelediğimizde hediye ağırlama pratiklerinin uygulanmaya devam etmesinin temelindeki kültürel-tarihsel-hukuki nedenleri görülmektedir . Sonuç olarak , hediye ve rüşvet sınırının belirsizliği , modern çağda kurumsal uygulamalarda önemli bir sorundur . Bu sorunun çözümü için , mevzuatın geliştirilmesi ve şirketlerin hediye politikalarının daha etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir
43
KAYNAKÇA :
• Anti-Corruption Germany ( globalcompliancenews . com ) ( Erişim Tarihi : 08.01.2024 )
• Anti-Corruption in Italy ( globalcompliancenews . com ) ( Erişim Tarihi : 08.01.2024 )
• ÇELİK , Yüksel , ( 2006 ). “ Tanzimat Devrinde Rüşvet-Hediye İkilemi Ve Bu Alandaki Yolsuzlukları Önleme Çabaları ”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi , Yıl : 7 , Sayı : 15 , s . 25-64 .
• DEMEZ , Gönül , ( 2011 ). “ Armağanın Değişen Sosyo-Kültürel Anlamları : Tüketim Toplumu Bağlamında Bir Hediyeleşme Örneği Olarak Çiçek Gönderme ”, Mediterranean Journal of Humanities , Antalya , Cilt : 1 , Sayı : 2 s . 87 – 103 .
• DEMİRKAYA , Elif , ( 2014 ). Çağdaş Paylaşım Kültürü Ve Armağan , Yüksek Lisans Tezi , Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi .
• EMİROĞLU , Kudret , AYDIN , Suavi , ( 2009 ). Antropoloji Sözlüğü , Ankara : Bilim ve Sanat Yayınları .
• ESEN , Dilek , “ Teleolojik Ve Deontolojik Kuram Bağlamında İşletmelerin Etik Çalışmalarının Analizi ”, Erciyes Üniversitesi ’ nde düzenlenen 19 . Uluslararası İşletmecilik Kongresi ’ nde sunulan bildiri , 23-25 Eylül 2020 .
• Nişanyan Sözlük , “ armağan ”, https :// www . nisanyansozluk . com / kelime / arma % C4 % 9Fan , ( Erişim tarihi : 03.01.2024 )
• SAHİLLİOĞLU , Halil , ( 1966 ). “ İbn-i Nüceym ’ in Rüşvet Hakkında Risalesi ”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Cilt : 22 , Sayı : 1 .
• TEİD & ÖSKEM , Türk Hukukunda Özel Sektörde Rüşvet Suçu ve Bu Suçun Diğer Ülke Mevzuatları ile Karşılaştırmalı Analizi , 30.09.2021
• 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu , https :// www . mevzuat . gov . tr / mevzuatmetin / 1.5.5237 . pdf ( Erişim tarihi : 05.01.2024 )
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu , https :// www . mevzuat . gov . tr / mevzuatmetin / 1.5.657 . pdf ( Erişim tarihi : 09.01.2024 )
21 Environmental , Social , Governance konusu çalışmamızın kapsamını aşacağı için yeşil dönüşüm ve hediye ilişkisine değinilmemiştir .
22 Esen , D ., “ Teleolojik Ve Deontolojik Kuram Bağlamında İşletmelerin Etik Çalışmalarının Analizi ”, Erciyes Üniversitesi ’ nde düzenlenen 19 . Uluslararası İşletmecilik Kongresi ’ nde sunulan bildiri , 23-25 Eylül 2020 , s . 308 .