INmagazine Sayı 32 Etik ve İtibar Derneği INmagazine 32 | Page 32

İKTİSAT
28 man gözlemlenmiyor . Yapılan teklifler 5 ’ e 5 sonucuna hep çok yakın . Ve eğer 5 ’ e 5 teklifinden çok uzaklaşılmışsa teklif hep ikinci parti tarafından reddediliyor . Bu , açıklamaya çalıştığım gibi tamamen optimal davranıştan uzak . İnsanlar demek ki bazı durumlarda sadece parasal çıkarlarını maksimize etmeye çalışmıyor . Oyuna ismini veren pazarlık , aslında gerçek hayatımızda bazı senaryolara benzerliğinden geliyor . Örneğin , bir sendikayla bir firma arasındaki pazarlık yukarıdaki senaryoya çok benzer .
İnsanların iktisat tarafından öngörülen optimal davranışlarda bulunmadığının yanı sıra , bazen daha tuhaf davranışlar sergilediğini de gözlemliyoruz . Yukarıdaki oyun kategorisinde yürütülen bir başka çalışmada yine iki kişi seçiliyor ve ikisine de 10 ' ar lira veriliyor . Her
İnsanların iktisat tarafından öngörülen optimal davranışlarda bulunmadığının yanı sıra , bazen daha tuhaf davranışlar sergilediğini de gözlemliyoruz .
iki oyuncuya da karşı tarafın kazancını örnek , “ Prisoner ' s Dilemma ” oyunu . düşürme fırsatı veriliyor : “ Sana verdiğimiz 10 liradan 1 lira verirsen karşı şüyor . Polis ( ya da savcılık ) suçluların
Hikâye şöyle : İki suçlu , karakola dü-
tarafın kazancını 2 lira düşüreceğiz .” işlediği büyük bir suç olduğundan şüpheleniyor fakat ellerinde yeterli delil
Hiçbir mantığı olmayan , her türlü rasyonellik beklentisine aykırı olan bu yok , sadece küçük bir suç için delilleri davranış da oldukça sık gözlemleniyor . var . Suçluları , birbirleriyle iletişim kuramayacak şekilde izole ediyorlar ve
Demek ki insanlar , optimizasyon yapmayı bir tarafa bırakalım , başka insanların zarar görmesinden neredeyse ke- büyük suçu itiraf edersen ve karşı taraf
her ikisine de şunu söylüyorlar : “ Eğer
yif alıyor ve bunun karşılığında kendi inkâr ederse sen serbest kalacaksın , çıkarından vazgeçmeye bile razı ! karşı taraf üç yıl hapis yatacak . Karşı taraf itiraf eder , sen inkâr edersen
Bazı durumlarda da tamamen rasyonel olan davranışlar , sonunda toplumsal olarak en kötü sonuca varmamıza hapis yatacaksın . Her ikiniz de inkâr
karşı taraf serbest kalacak , sen üç yıl
sebep olabiliyor . Bu konuda en ünlü edip sessiz kalırsanız her ikiniz de bi-