Zaman içerisinde , iletişimin denetlenmesi etik tartışmalardan uzaklaşarak hukuk düzlemine yerleşmiş ve pozitif düzenlemelere konu olmuştur . Ancak gelinen noktada her ne kadar işverenin iletişimi denetleme yetkisi anayasa hukuku , iş hukuku ve kişisel verilerin korunması bakımından ele alınsa da bu faaliyetlerin etik değerlerle sıkı bir ilişki içerisinde olduğu da unutulmamalıdır .
yerine getirmesi beklenir . Bu sebeple , siber gözetim uygulamaları , her şeyden önce hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun , işlendikleri amaçla bağlantılı , sınırlı ve ölçülü olmalıdır .
Kural olarak kişisel veriler , veri sahibinin açık rızası ile işlenebilir . Fakat KVKK kapsamında açık rıza olmaksızın kişisel verilerin işlenebileceği bazı haller de öngörülür . Kanunlarda açıkça öngörülmesi , bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması , veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi , bir hakkın tesisi , kullanılması veya korunması ve veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması sayılan hallere örnektir . Söz konusu istisnai hukuka uygunluk nedenlerinin varlığı durumunda , açık rıza aranmaksızın iletişim faaliyetlerinin denetimi mümkün olabilir . İşverenin işyerinde veya işin görülmesi sırasında disiplini sağlama ve verimli çalışma ortamını tesis etme amaçlarında meşru menfaatinin olduğu değerlendirilerek açık rıza olmaksızın iletişim denetiminin mümkün olabileceği söylenebilir . 5
KVKK hükümleri dikkate alındığında , işverenin gizli olarak çalışanın iletişimini incelemesi mümkün değildir . Her ne kadar açık rızası aranmaksızın iletişimin denetlenmesi mümkün kabul edilse de her halde yapılacak denetimin amacı , süresi ve usulüne ilişkin olarak
AYM ’ nin Yaklaşımı
• İletişim araçları ve içerik denetimi haklı ve meşru bir amaca dayanmalıdır . Denetim yetkisi işin yürütülmesi ve işyerinin düzen ve güvenliğinin sağlanması ile sınırlı olmalıdır .
• İnceleme ve denetim süreçleri şeffaf yürütülmeli , çalışanlar önceden bilgilendirilmelidir .
• Temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahale ulaşılmak istenen amaç ile ilgili ve amacı gerçekleştirmeye elverişli olmalıdır .
• Çalışanın iletişiminin içeriğinin incelenmesi yerine , kişisel verilere daha az müdahale eden yöntem ve tedbirlerin uygulanmasının mümkün olup olmadığı denetlenmelidir .
• Çalışan ile işverenin yarışan menfaatleri arasında adil bir denge tesis edilmelidir .
aydınlatma yapılmalı ; aydınlatma yükümlülüğü denetim öncesinde uygun şekilde yerine getirilmelidir . 6
Özel nitelikli kişisel verilere ilişkin işleme şartları ise daha sıkı kurallara tabidir . Kişilerin ırkı , etnik kökeni , siyasi düşüncesi , felsefi inancı , dini , kılık ve kıyafeti , dernek , vakıf ya da sendika üyeliği , sağlığı , cinsel hayatı , ceza mahkûmiyeti gibi özel nitelikli kişisel verilerinin ancak kanunda öngörülen hallerde veya kamu sağlığının korunması , tıbbî teşhis , tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi gibi sınırlı amaçlarla sır saklama yükümlülüğü altındaki kişilerce açık rıza elde edilmeksizin işlenebilecektir .
AYM ’ nin Yaklaşımı AYM ’ nin güncel kararları , siber gözetim uygulamaları ile çalışanların temek hak ve özgürlükleri arasında denge kuracak ilkelere ışık tutmaktadır . 7 Yazışmalarının incelenmesi ve yazışmalara dayanarak iş sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin AYM kararlarında sıralanan kriterler , bu dengenin kurulabilmesi açısından oldukça önemlidir . Söz konusu kararlarda , iletişim araçları işverene ait olsa bile , bu araçlar üzerinde sınırsız ve mutlak bir
7
5 Erbaş , Gökhan ; 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında İşçinin Elektronik Ortamda Gözetlenmesi , Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi , Cilt 7 , Sayı 1 , 2017 , s . 105 .
6 Nurata , Zeynep Ceren ; Hukuksal , örgütsel ve etik bir sorun olarak işyerinde elektronik gözetim , Gazi İktisat ve İşletme Dergisi , Cilt 7 , Sayı 3 , 2021 , s . 222 .
7 T . C . Anayasa Mahkemesi , 2013 / 4825 Başvuru Numaralı ve 24 . 03 . 2016 Tarihli Kararı ; T . C . Anayasa Mahkemesi , 2018 / 31036 Başvuru Numaralı ve 12 . 01 . 2021 Tarihli Kararı ; T . C . Anayasa Mahkemesi , 2016 / 13010 Başvuru Numaralı ve 17.09.2020 Tarihli Kararı , www . lexpera . com . tr , ( Erişim Tarihi : 30.01.2023 ).