Türk mevzuatında whistleblowing kavramı açıkça düzenlenmediği gibi , şirkette hukuka aykırı , etik dışı ya da şirket içi kurallara aykırı eylemlerin bildirilmesine yönelik bir mekanizmasının yapısı , ya da whistleblower olarak adlandırılan ve söz konusu usulsüzlüklere ilişkin ilgili bildirim ya da ihbarı gerçekleştirebilecek kişilerin korunmasına yönelik haklar ya da korumalar da öngörülmemiştir . Bununla birlikte , iş hukuku mevzuatındaki “ feshin geçerli sebebe dayandırılması ” prensibi , uygulanabilir olduğu ölçüde , bir şirkette çalışanın bizzat tecrübe ettiği veya şüphe duyduğu , hukuka aykırı , etik olmayan veya şirket kurallarını ihlal eden bir eylemi veya oluşumu üçüncü bir kişiye veya kuruma aktarması sonucunda intikam amaçlı iş akdinin |
feshedilmesi durumunda , devreye girebilmektedir . Ancak feshin haksız sebebe dayandırılması şartı sadece ( i ) otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde , ( ii ) en az altı aylık kıdemi olan ve ( iii ) belirsiz süreli iş sözleşmesi feshedilen çalışanlar için geçerlidir . Çalışan , bu üç koşulu sağlıyorsa , fesih tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorundadır .
Öte yandan , haksız feshe itiraz usulünün whistleblowing vakalarında yeterli koruma sağlayıp sağlamadığı konusu tartışmalıdır . Zira çalıştığı yerdeki bir ihlali yetkili şahıs ve / veya organlara bildirmiş olan bir çalışanın çoğunlukla iade olduğu işinde sosyal baskıya maruz kaldığı görülmektedir . Bir şirkette çalışan kişiler şirket içinde hem şirketin hem de kamunun menfaatini tehdit edebilecek veya bunlara zarar verebilecek durumların varlığından haberdar olan ilk kişilerdir . Her ne kadar Türk hukukunda whistleblowing kavramı tanımlanmış ve teşvik ediliyor halde olmasa da , bu kişilerin tecrübe ettiği herhangi bir usulsüzlüğü ilgili mercilere raporlamasının teşvik edilmesi , şirket içi şeffaflığı sağlamak , şirketin sürdürülebilirliğini temin etmek , bu
|
gibi durumları kamuoyuna yansımadan ve dolayısıyla itibar kaybına neden olmadan çözümlemek ve her halükarda şirketin usulsüzlüklere karşı tavır ve yaklaşımını net bir şekilde ortaya koymak gibi şirket açısından hem kısa hem de uzun vadede büyük faydalar sağlayabilmektedir . Bu doğrultuda , şirketler açısından şirket içi bir whistleblowing mekanizması oluşturulması ve bu yolla bir ihbar ya da bildirimde bulunan şahısların herhangi bir baskı ya da misilleme ihtimaline karşı korunmasının şirket açısından büyük faydaları bulunduğu açıktır .
Bu türde bir mekanizma kurmayı tercih eden şirketler açısından , söz konusu mekanizmanın kurulması aşamasında , aşağıda daha detaylı olarak da incelenen Avrupa Birliği uygulamalarında yer alan aşağıdaki hususlar , şirketler açısından yol gösterici nitelikte olabilecektir .
• Çalışanların bildikleri veya şüphelendikleri , hukuka , şirket içi kural ve politikalara ya da etik kurallarına aykırılıkları ve usulsüzlükleri ihbar edebilmeleri için anonim bir ihbar hattı kanalı kurulması ve ihbar eden çalı-
|
13 |