INmagazine Sayı 22 Etik ve İtibar Derneği | Page 23

dan getirilen ve kotaların , kadınların “ kurban ” rolünü kabulü anlamına geldiğini ileri süren birtakım eleştiriler bulunuyor . 5 Bunun yanında , kotaların bu kotalardan faydalanabilen birkaç kadın haricinde , kadın çalışanların geneli bakımından bir iyileştirme sağlamadığı yönünde araştırmalar mevcut . 6 Yine , yasal mevzuatla getirilen , yüksek düzeyde belirlenen ve kısa bir geçiş döneminin ardından uygulanmaya başlanan kotaların , şirket performanslarında kısa dönemde düşüşe neden olduğunu ortaya koyan bazı çalışmalar söz konusu . 7 Öte yandan , kısa vadeli etkilerin ötesinde , söz konusu kotaların şirket performanslarına orta-uzun vadeli muhtemel olumlu etkilerinin altını çizen araştırmalar da bulunuyor . 8
Kotaların özellikle belli bazı koşullarda iyi çalıştığı konusunda bir kabul söz konusu . Örneğin , “ patika bağımlılığı ” bulunan , yani kadınların kurumsal merdivenin basamaklarını
BIST-100 ’ deki şirketlerin
yönetim kurulundaki kadın
üye oranı 2019 ’ da % 13,7
iken 2020 yılında % 15,6 ’ ya
yükselmiş , bağımsız üyeler
arasında kadın yönetim
kurulu üyesi oranı da
% 17,7 ’ den % 20,2 ’ ye yükselmiş
bulunuyor .
tırmanmak için yeterli “ network ” e sahip olmadığı şirketlerde , kariyer yollarının “ centilmenler kulübü ” üyelerince erkek çalışanlar lehine çizildiği kısır döngüyü kırmak için kotaların etkin bir araç olacağı düşünülüyor . Ek olarak , ayrımcılığın , kadın temsiliyetinin daha az olmasının ana nedeni olduğu durumlarda da kotaların güçlü bir araç olabileceği dile getiriliyor . Böylelikle , liderlik pozisyonunda
bulunan kadınların , diğer kadınları desteklemesi ve güçlendirmesi ya da en azından , erkek liderler kadar ayrımcı davranmaması yoluyla , geleceğin kadın liderlerinin yetişmesi mümkün olabilir . Ayrıca , kadınların liderlik pozisyonlarında görünür hale gelmesiyle , erkekler , liderlikle özdeşleştirilen ( sertlik , kendine güven gibi ) özelliklerle , geleneksel olarak kadınlarla özdeşleştirilen ( nazik ve uyumlu olma gibi ) özelliklerin bağdaşmadığı yönündeki ön yargılarını azaltabilir ve böylece , erkeklerin kadın liderlere bakış açıları değişebilir . 9 Bu çerçevede , kısa vadede birtakım olumsuz etkilerinin olabileceğini dikkate almakla birlikte , kotaların orta ve uzun vadede şirketlerde cinsiyet eşitliğini sağlamak konusundaki yararlarının , kısa vadedeki olası sakıncalarını aşacağına inanıyoruz .
Başta kotalar olmak üzere , cam tavanın kırılması yönünde atılacak somut adımlar şirketlerin cinsiyet çeşitliliğini sağlamak yönündeki kararlılıklarını göstermek , şirket itibarını artırmak , yatırımcı algısını etkilemek , paydaş katılımı ve sosyal fayda sağlamanın da ötesinde faydalar yaratıyor . Kadınların lider pozisyonlarda yer aldığı , yönetiminde söz sahibi olduğu şirketlerde etik dışı davranışlardan kaynaklı risklerin de büyük ölçüde azaldığını görüyoruz .
Etik ve uyum konusunda yapılan çalışmalar , kadın çalışanların erkek çalışanlara kıyasla etik dışı davranışlarda bulunmaya çok daha az meyilli olduğunu açıkça ortaya koyuyor . Örneğin , TEİD ve KPMG tarafından ortaklaşa hazırlanan “ Bir Suistimalcinin Profili 2020 ” raporuna bakıldığında , şirketlerde varlıkların kötüye kullanımı , zimmet , satın alma suistimalleri , çı-
21
5
Dobson , J ., Hensley , D ., Rastad , M . ( 2017 ). Toward Gender Diversity on Corporate Boards : Evaluating Government Quotas ( EU ) Versus Shareholder Resolutions ( US ) from the Perspective of Third Wave Feminism . Philosophy of Management , Vol . 17 , 333-351 .
6
Bertrand , M ., Black , S . E ., Jensen , S ., Lleras-Muney , A . ( 2014 ). Breaking the Glass Ceiling ? The Effect of Board Quotas on Female Labor Market Outcomes in Norway . NHH Dept . of Economics Discussion Paper , 28 / 2014 .
7
2003 yılında Norveç ’ te yönetim kurullarına % 40 kadın üye kotası getiren yasal düzenlemenin etkilerini araştıran çalışmalar , kota getirilmesiyle birlikte şirket borçlanma ve satışlarında artış , faaliyet performanslarında düşüş gözlemlendiğini ortaya koyuyor . Yasal düzenlemenin yapıldığı tarihte % 9 seviyelerinde olan kadın yönetim kurulu üyesi oranının , iki yıllık bir geçiş döneminin ardından , en az % 40 olmasını şart koşan düzenlemenin daha genç ve daha tecrübesiz yönetim kurulu yapılarının oluşmasına yol açtığı değerlendiriliyor . Bakınız Ahern , K . R ., & Dittmar , A . K . ( 2012 ). The changing of the boards : The impact on firm valuation of mandated female board representation . The Quarterly Journal of Economics , 127 ( 1 ), 137-197 ; Bertrand , M ., Black , S . E ., Jensen , S ., Lleras-Muney , A . ( 2014 ).
8
Norveç ’ te % 40 kadın yönetim kurulu üye kotası getirilmesinin ardından , orta vadede kadın üyelerin daha çok tecrübe kazandığı , kadın ve erkek üyelerin ortalama yaşlarının birbirine yaklaştığı ve nihayetinde kadın ve erkek
üye sayıları arasında bir yakınsama olduğu tespiti yapılıyor . Gidlund , A ., Lund , T . ( 2017 ). The Norwegian Gender Quota Law and its Effects on Corporate Boards . https :// www . diva-portal . org / smash / get / diva2:1119270 / FULLTEXT01 . pdf
9
Bertrand , M ( 2018 ).