Çıkar Çatışması Çeşitleri Çıkar çatışması; ekonomik, sosyolojik, hukuki ve ahlaki boyutlarda incelenebilecek bir kavram olmakla birlikte kurumsal yapı nezdinde görülen çıkar çatışmalarının meydana gelmesinde kurum veya kurumun iş ortakları için çalışan bireylerin ve diger kurumların birçok farklı konuda motivasyon ve amaçları olabilmektedir.
a. Şirket Dışında Alınan Görevler b. Şirketteki veya Şirketin Dış Paydaşlarındaki Akraba ve Tanıdık İlişkileri c. Şirketin Dış Paydaşları ile Hediye ve Agırlama Süreçleri d. Şirket Varlıkları ve Bilgilerinin Kişisel Kullanımı
Çıkar çatışmalarının etkin yönetimi, yalnızca dışsal veya içsel zararlardan korunmayı değil, aynı zamanda iş ortamının daha etik, adil ve şeffaf bir hale getirilmesini de sağlamaktadır.
Şirket içinde çalışan kişilerin akrabaları ya da yakın tanıdıklarıyla aynı ortamda görev almaları durumunda; ilişkisi bulunan bu çalışanların şirketteki konumları itibari ile diğer çalışanlardan farklı olarak birbirlerine avantaj sağlayabileceği ortam yaratma ihtimalleri veya işe alım süreçlerinde birbirleri üzerinde etkili olma ihtimalleri gündeme gelebilecektir. Bu durum da iş ile ilgili karar ve süreçlerin adil şekilde yönetilmemesini ve buna bağlı olarak diğer çalışanların adalet duygusunu zedeleyerek işyerinde huzursuzluğu beraberinde getirebilecektir.
Bu çıkar çatışması türü için şirket nezdinde çalışan ve evli olan iki çalışanın birbirlerine raporlama yaptıkları veya alt-üst pozisyonda bulundukları görevi icra etmeleri durumu örnek olarak gösterilebilir. Bu ihtimalde bir çalışan diğer çalışanın yöneticisi pozisyonundaysa; ilgili çalışan ile yönetici çalışana bağlı olan diğer çalışanlara görev ve talimat verirken veya performans değerlendirmeleri yaparken adaletsiz bir durum meydana gelebilecektir.
Bir diğer ihtimalde şirket çalışanının akrabasının veya yakın tanıdığının şirketin dış paydaşlarından biri konumunda olması durumudur. Bu tür çıkar çatışmaları; ilgili çalışanın müşteri veya tedarikçi seçiminde karar verici pozisyonda olması halinde şirketin objektif karar alma süreçlerini etkileyerek ilgili dış paydaşa avantaj sağlama gibi etik sorunlara yol açabilecektir.
c. Şirketin Dış Paydaşları ile Hediye ve Ağırlama Süreçleri Şirketin müşterisi, tedarikçisi gibi şirketin dış paydaşları ile yapılan hediye ve ağırlama işlemleri; şirketin iş ilişkileri çerçevesinde, dış paydaşların; şirketin çalışanları ve yöneticilerine sağladığı veya şirketin; müşterileri, tedarikçileri, iş ortakları ve diğer paydaşlarına sağladığı hediye verme, yemek veya seyahat gibi ağırlama etkinlikleridir.
Bu hediye ve ağırlamaların şirket etik kuralları ve yasal sınırlamaların dışına çıkarak hediye verilen veya ağırlanan iş ortağının iş süreçlerinde objektif karar verme süreçlerini etkilemesine veya rüşvet ve yolsuzluk gibi etik dışı durumlara yol açarak çıkar çatışması oluşturabilecektir. Aynı şekilde; şirketin paydaşları ile iş ilişkisi dışında olan veya iş ilişkisi ile alakalı olmayan karşılıksız mal ve hizmet sağlanması da çıkar çatışması kapsamında değerlendirilebilecektir.
39