History, Wonder Tales, Fairy Tales, Myths and Legends Geschiedenis van de Familie Adriaens | Page 60

Kiezen tussen pest en cholera…
Pest
In 1668 woedde de pest in Doel. Meester Jacques werd aangesteld als
pestmeester. Dagelijks vielen er slachtoffers. Zieken en gezinsleden van
slachtoffers uitten klachten dat meester Jacques meer dronken was dan
nuchter. Hij werd tevens beschuldigd van ‘mismees teringen’. Dit alles
leidde tot zijn ontslag en de aanstelling van een chirurg uit Antwerpen.
De overlijdens verminderden onmiddellijk…
Tussen 1300 en 1750 spreekt men van ‘enkele tientallen’ pestgolven.
Meestal betrof het builenpest, met de pijnlijke zwellingen van de
lymfeklieren in lies en oksel, die na enkele dagen etterig doorbraken.
Wie eenmaal besmet was had minder dan 50% kans op overleven. Bij
sommige epidemieën was de sterfte zo massaal dat 1/3 of meer van de
bevolking om het leven kwam. Dokters, notarissen, geestelijken en
lijkdragers werden als gevaarlijke beroepen beschouwd. Met hoge
beloningen trok men pestmeesters, pestdragers en pestdokters aan. Na
een grote epidemie bleef de infectie hier en daar hangen en gaf
gedurende jaren kleine, vaak plaatselijke opstoten, vooral op het einde
van de zomer. Pestepidemieën leidden tot migratie van grote
bevolkingsgroepen om de kwaal te ontwijken, wat vaak tot een verdere
verspreiding van de ziekte leidde. Meestal was er na een ernstige
pestgolf een langere periode met weinig sterfte door pest, doch
helemaal verdween de ziekte zelden. Vanaf 1675 is de pest, in de
Republiek der Verenigde Nederlanden verdwenen en niet meer
teruggekomen. Wel zijn er nog enkele ernstige uitbraken geweest in het
begin van de 18e eeuw in Zuid-Europa.

Tyfus

Cort advys der doctoren van Antwerpen
teghen de peste. Verm. ende
distinctelijcker de oorsake, teeckenen oock
der doode lichaemen, prognostike,
onderscheyden, ende curatie
gheexpliceert. Daer by ghevoecht de
ordonnancie der Magistrate om peste te
weiren, ende hoemen de huysen, meubelen
en cleeren suyveren sal, met beter maniere
als oydt te voren ghedaen is. Ende hoe de
biechtvaders ende medicijnen de
gheinfecteerde persoonen visiterende hen
praeserveren sullen
Lazarus Marcquis; Antwerpen 1633

De broederschap van den heyligen
Carolus Boromaeus ... ingestelt in de
Kercke van de E.P. Carmelieten
binnen Antwerpen ... met schoone
onderwijzinghen, vermaningen, ende
vierige gebeden tegen de pest.
Antwerpen : Wed. J. Cnobbaert 1655.

Histoire de la dysenterie ´epidémique

Van 1846 tot 1848 was er een stijging van de mortaliteit in België. Dit was qui, en 1846, sévit dans quelques
communes des arrondissements de
grotendeels te wijten aan de tyfus- en cholera-epidemie. In Vlaanderen
Bruxelles, de Malines et de Termonde
lag het sterftecijfer het hoogst. Van de boorlingen haalden 27,7% het
eerste levensjaar niet.
J.-B. Groenendaels; Malines : Olbrechts 1847.
De tyfusInfectie wordt veroorzaakt door de bacterie Salmonella typhi. De
besmetting kan plaatsvinden door het drinken van ongekookte melk,
water of door voedsel dat door een drager is besmet De ziekte begint na
een incubatietijd van 7-14 dagen met hoofdpijn, opgezette buik en
buikpijn, misselijkheid, diarree,… De koorts loopt langzaam op in de
loop van de eerste week tot temperaturen boven de 40°C.

Rapport sur le typhus qui a regné dans les
Flandres, pendant les années 1846, 47 et
48
Soc. de Méd. de Gand 1848

Rode loop (dysenterie)
1846, dysenterie in gemeenten van de arrondissementen Brussel,
Mechelen en Dendermonde. Na de pest zien we, vanaf 1672, regelmatig
epidemieën opduiken van rode loop (bloedloop) en persloop (gewone
dysenterie), die minder catastrofaal waren dan de pest, maar niettemin
grote sterfte veroorzaakten. Deze darminfectie heeft het sterftepatroon in
de 18e eeuw en het begin van de 19e eeuw getekend. Sterfte van 5% van de
bevolking waren bij een flinke dysteriegolf niet uitzonderlijk.
De dorps-alchemist
Jan Steen 1660

60