Historia Polski w liczbach GUS Historia Polski w Liczbach GUS z 1994 | Page 27
W tym kręgu badawczym mozemy sytuować prace ośrodka lubel-
skiego kierowanego przez Zygmunta Sułowskiego, 46 ) a także wielu
innych badaczy, jak np. Kazimierza Miki, 47 ) Kazimierza Górnego, 4 B)
Jana Baszanowskiego 49) czy Mieczysława Kędelskiego. 50 )
W 1965 r. w Akademii Ekonomicznej w Poznaniu pod kierunkiem
Stanisława Borowskiego rozpoczęto realizację zakrojonych na szeroką
skalę badań nad prokreacją rodzin polskich od czasów najdawniejszych
po współczesne. Przed śmiercią S. Borowski zdążył opublikować dwie
prace będące monografią demograficzną mikroregionu Czacz (Wielkopol-
ska), 51 ) których końcowy wynik przeciętnej liczby dzieci (2,2-2,4)
w odtworzonych rodzinach nasuwa duże wątpliwości. Większą wartość
poznawczą mają prace publikowane przez Edmunda Piaseckiego po-
święcone ludności i rodzinie chłopskiej parafii bejskiej (Małopolska). Ich
podsumowaniem jest studium opublikowane w 1990 r. 52 ) Pomimo nie
zawsze zadowalającej krytyki źródłowej surowe kryteria selekcji rodzin
zrekonstruowanych do badań nad płodnością odkryły wysoką dzietność
kobiet (ponad 6 dzieci). Jednakże ograniczenie programu badawczego
zasadniczo do genetyki populacyjnej uniemożliwia poznanie rozmiarów
i struktury rodzin, płodności i umieralności w stratyfikacji społecznej czy
zawodowej.
Prace zespołu kierowanego przez Andrzeja Wyczatiskiego (od 1979 r.)
w ramach współpracy Instytutu Historii PAN i Filii Uniwersytetu
Warszawskiego w Białymstoku nad informatyzacją badań społecz
no-demograficznych opartych na rejestrach parafialnych zaowocowały
m.in. monografią poświęconą rodzinie warszawskiej w czasach saskich
i stanisławowskich.
Na podstawie blisko 80 tys. metryk i różnorodnej dokumentacji
gospodarczej Cezary Kukło 53 ) (1991) przedstawił podstawowe parametry
ruchu naturalnego ludności stołecznej parafii św. Krzyża, zaś odtworzone
losy blisko 2000 rodzin stały się podstawą ich szczegółowej charakterys-
tyki demograficznej.
W okresie powojennym badania demograficzno-historyczne począt
kowo związane były w dużym stopniu z pracami nad "Atlasem
Historycznym Polski" realizowanymi w Instytucie Historii PAN.
Krokiem ku instytucjonalizacji środowiska demografów historycznych
było powstanie Zespołu koordynującego badania nad zaludnieniem
Polski do 1918 r. przy Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN,
a następnie przekształcenie go w 1964 r. w Sekcję Demografii
Historycznej Komitetu Nauk Demograficznych PAN. Periodykiem
naukowym Sekcji stała się "Przeszłość Demograficzna Polski", której
w latach 1967-1991 ukazało się 18 tomów.
8