ŞEYH ŞAMİL VE KAFKASYA GAZAVATI II – M.YASİN ÜSTÜN
Bölgeye gönderilen Gürcü asıllı Ferah Ali Paşa’nın kısa
zamanda etrafı iyice tahkim edip yerlilerle ittifak kurmayı
başarması durumu tekrar Osmanlı lehine çevirdi. Onun en
önemli faaliyeti ise Çerkesler arasında İslam’ın yayılması için
yaptığı hizmetler oldu. Nitekim 1785’deki ölümüne rağmen
bölgede sağlanan düzen korunmuş, aynı sene zuhur eden
Şeyh Mansur’la birlikte Rus aleyhtarı icraatlar artarak devam
etmiştir.
Osmanlı cephesinde bu hadiseler yaşanırken Çariçe de boş
durmamış, 1783’te Kırım’ın ilhakı ve
1784’de Gürcistan’ın himaye altına alınmasıyla Kafkasya
kuşatmasını bir anda hızlandırmıştı. Bundan
sonra ise yerli halklar ile Ruslar arasındaki ilk ciddi savaşlar
meydana gelmeye başladı.
Şeyh Mansur
Kafkasya’nın işgaline karşı yükselen ilk ciddi itiraz olan Şeyh
Mansur (asıl adıyla Uşurma, Uşurman, Uçermak) 1748 (yahut
1732) senesinde Çeçenistan’ın Aldı köyünde dünyaya geldi.
Çocukluğunda babasından Kur’an-ı Kerim ve İslam ilimlerini
tahsil eden Mansur, daha sonra bölgenin ilim ve kültür
merkezi olan Dağıstan’a gidip tahsiline burada devam etti.
Bu esnada Nakşibendi tarikatına da intisap eden Mansur
tahsilini tamamladıktan sonra doğduğu köye dönüp vaaz-u
nasihate başladı. Ancak Mansur’un vaazları dönemin siyasi
ve sosyal dinamikleri de göz önünde bulundurulunca ekseriya
Rus istilası, Ruslara karşı takınılacak tavır ve şeriatın muhafazası
hakkındaydı.
42