ŞEYH ŞAMİL VE KAFKASYA GAZAVATI II – M.YASİN ÜSTÜN
Düzenli Rus birlikleriyle yerli kabilelerin bu ilk ciddi karşılaşması
her iki taraf için de hayli zor geçti. Nitekim Ruslar, kabilelerin
gayri nizami harp teknikleri karşısında bocalayıp çok zayiat
verirken yerliler de düzenli ordunun modern silahları karşısında
mağlup olmuştu.
Her ne kadar Çar Petro’nun ölümünden sonraki bazı
gelişmeler ve anlaşmalarla bu topraklar İran’a iade edilse de
Rusya’nın bölgeye yönelik emelleri son bulmadı. Osmanlı-
Avusturya harbini fırsat bilip Kırım’a saldırmaları, 1759’dan
itibaren Kafkasya’da kaleler inşa etmeye başlamaları ve
Osmanlı aleyhine ağır maddeler içeren Belgrad ve Küçük
Kaynarca anlaşmalarıyla elde ettikleri hareket imkânı
bunun delilidir.
Kafkasya tarihinde değinilmesi gereken bir diğer önemli vakıa
Çariçe II. Katerina’nın 1762’de iktidarı elde etmesidir. Onun
tahta geçişiyle beraber Kafkasya’ya yönelik harekât daha
sistematik ve daha ciddi bir hâl aldı. Art arda inşa edilen
kalelerle Hazar Denizi’nden Karadeniz’e kadar kurulacak
bir hattın temelleri atılmış, kiliseler inşa edilip misyonerlik
faaliyetleri başlamış, ayrıca çeşitli vesilelerle kabileler birbirine
düşürülüp ‘böl ve yönet’ nazariyesi tatbik edilmiştir. Çariçe
Katerina’nın nihai emelinin doğal bir kale olan Kafkasları aşıp
İstanbul’u ele geçirdikten sonra Rusya himayesinde Yunan
(Roma) İmparatorluğu’nu yeniden ihya etmek olduğu göz
önünde bulundurulursa harekâtın önemi daha iyi kavranır.
Artan tehdidi gören Osmanlı Devleti 1781-1784 arasında Batı
Kafkasya’yı güvenceye almak için Soğucak Kalesi’ni inşa
edip Anapa Kalesi’ni de yeniledi.
41