Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 25 | Page 23

2014

Haziran

SAYI: 25

irtifada uçulmalı ya da kabin basıncı arttırılmalıdır.

II. Oksijen Parsiyel Basıncı (PO2) Azalması
(Hipoksi)
• Hastaneden ayrılmadan önce;
- Çocuğun optimal oksijenizasyonu sağlanmalı,
- Arteriyel PO2 ve CO2 ölçümleri pulse oksimetri ve endtidal
CO2 ya da kan gazı ölçümleriyle değerlendirilmeli,
- Endotrakeal tüp yeri ve tespiti kontrol edilmelidir.
• Uçuşta;
- Stabilite idame ettirilir (kardiyorespiratuvar, hemodinami, kan
gazları, termoregülasyon); Ortaya çıkan sorunlara (konvülziyon
vs) yönelik girişimler yapılır.
- Oksijen gereksinimi olan ve ventilatöre bağlı olan tüm hastalarda transkutanöz oksijen satürasyonu monitörize edilmeli,
- Yeterli oksijen satürasyonunu sürdürmek için ihtiyaç olduğunda FiO2 arttırılmalı,
- Çıkılacak irtifaya ve gidilecek yerin rakımına göre FiO2 hesaplanmalı:
FiO2(gerekli) = (FiO2 x BP1) / BP2
FiO2 : Hastanın inspirasyonla aldığı fraksiyone oksijen
BP1 : Mevcut barometrik basınç
BP2 : En yüksek uçuş irtifaındaki veya varış yerindeki barometrik
basınç

III. Transport Kuvözünün Özellikleri
Şöyle Olmalıdır:
• Hafif ve çift cidarlı olmalı,
• Küvöz içi istenilen derecede ısıtılabilmeli,
• Bebek kolay görülebilmeli ve müdahale gerektiğinde rahat
ulaşılabilmeli,
• Ayarlanabilir oksijen olmalı,
• Akü ile çalışmalı; ventilatör, monitör ve pompalar monte edilebilmeli.

IV. Diğer Durumlar
• İleus, obstrüksiyon gibi durumlarda 15 gün uçma yasağı vardır. Ancak naklin kaçınılmaz olduğu durumlarda ambulans
uçakta rektal tüp ya da nazogastrik tüp ile sindirim sisteminde
genleşen hava dışarı çıkarılabilir. Kolostomili çocuklara da daha
büyük torba takılması gerekir.
• Göğüs ve batın ameliyatı geçirenler 10 gün boyunca kabin ba-

sınçlaması olmayan uçaklara binmemelidirler. Laparoskopiden
sonra 24 saat uçağa binmeme kuralı erişkinler gibi çocuklar ve
bebekler için de geçerlidir.
• Özofagus atrezisi: Baş 45O açı ile ve supin pozisyonu; O/G
dekompresyon, Maske balon uygulamasından kaçınılmalı...
• Nöral tüp defekti: Bebek prone pozisyonunda yatırılmalı; kese
açık değil ise steril gaz ile örtülmeli; kese açık ise betadine emdirilmiş gaz ile örtülmeli; taşıma öncesi, esnası ve sonrasında
nörolojik değerlendirme yapılmalıdır.
• Omfalosel/Gastroşizis: Lateral dekübit pozisyonda tutulmalı;
kesenin korunmalı, sıvı replasmanı, antibiyotik verilmeli.
• Siyanotik konjenital kalp hastalığı: Oksijen verilmemeli, Prostaglandin E1 infüzyonu: 0.05-0.1 mcg/kg/dk infüzyon, ciddi yan
etkisi olmamakla birlikte apne yapabilir. En çok ilk hafta içerisinde etkili, yaşamın ilk saatlerinden itibaren güvenle kullanılabilir.
• Gürültü: Hava ambulansında gürültü düzeyi 80 dB’e kadar
çıkabilir. Kulak kapatıcılar ile bebeklerde ses düzeyinde 7 dB
azalma sağlanabilir.
• Mortalite riski: Transport süresi ile mortalite arasında anlamlı
bir ilişki belirlenmiştir. 90 dakikadan uzun süren transportlarda
mortalite riskinin 2 kat arttığı ileri sürülmüştür.
V. İlaçlar
• Hava ambulansta nakledilen çocuk hastalar için ilaç tedavisini
düzenleyen hekimin hazırladığı bir not olmalı; verilecek ilaçların hangi durumlarda ve nasıl kullanılacağına ait açıklamalar
bulunmalıdır.
• Hava ambulansın kendi ilaç bölmelerinde acil durumlar için
uygulanacak belirli ilaçlar olmalı; bunların endikasyon, kontrendikasyon, doz gibi bilgilerinin açıklandığı şemalar el altında
bulunmalıdır.
Hava yolu ile hasta taşınması sırasında uçuşun doğasında bulunan stresörler hem hasta/yaralı yenidoğan veya bebeğe, hem
de tıbbi bakım sağlayan personele önemli sorunlar çıkarabilir.
Uçuş fizyolojisi ve uçuş stresörleri hakkında kapsamlı bilgiler
edinilmesi, nakil ekibinin bulundukları ortamda hastaya optimal bakımı verebilmelerini sağlar. Nakil ekibi hastanın genel
durumunu dikkatlice gözleyerek uygun tedaviye başlayabilmeli,
potansiyel ciddi komplikasyonları öngörebilmeli ve engelleyebilmelidir.
Hazırlayan: Dr. Tevfik Çakmakçı. Halk Sağlığı Uzmanı (Ali Raif
İlaç Şirketi)
Kaynaklar:
1. www.dglr.de
2. www.dlgrm.de
3. Nejat Narlı. Yenidoğan ve Pediatrik Hastaların Hava ve Karayolu ile Nakli. Adana Nobel Kitabevi, 2011.
4. Sitting SE et al. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2011
Jan;75(1):74-6 ; 2010 Nov 11
5. Mutlu M, Aslan Y. Karadeniz bölgesindeki bir üniversite hastanesine sevk edilen hasta yenidoğanların nakil koşullarının belirlenmesi. Türk Pediatri Arşivi, 2011; 46: 42-8
6. Uslu S, Aldudak B, Özdemir H. Diyarbakır’da hasta yenidoğanın taşınması konusunda yapılan iyileştirme çalışmaları ve
bebeklere yansımaları. Türk Pediatri Arşivi, 2011; 46: 196-201
7. Mori R, Fujimura M, Shiraishi J, et al. Duration of inter facility
transport and neonatal mortality: systematic review and cohort
study. Pediatr Int. 2007;49(4):452-8

663