Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 25 | Page 16

2014 Örneğin, tecrübeli bir pilotun iniş takımlarını koymadan iniş yapması. - Zaman Algısının Bozulması: Zaman akışının genişlemesi veya daralmasıdır. Örneğin, anormal duruma giren bir uçağı kurtarmak için çok zaman varmış gibi yavaş davranmak. Haziran SAYI: 25 katinde de azalma veya dağılma olduğu göze çarpmaktadır. Bu süreçte ikinci pilot ve uçuş mühendisi yeteri derecede kararlı (assertive) davranamayarak bu kazaya katkıda bulunmuşlardır. Durumsal Farkındalık Kaybı Kaza Örneği (United Airlines, DC-8. Flight 173) 28 Aralık 1978 günü New York JFK Havaalanından önce Denver’a oradan da Portland’a gitmek üzere havalanan United Airlines’a ait Mc Donnell Douglas DC-8-61 turbofan motorlu bir uçak, Oregon’daki Portland Uluslar arası Havaalanına yaklaşırken ağaçlık bir banliyö alanına düştü. Uçaktaki 189 yolcu ve mürettebattan 10’u öldü, 23’ü ciddi şekilde yaralandı. Pilot havaalanına yaklaşma esnasında uçak iniş takım arızası işarı almış ancak iniş takımlarının açılıp açılmadığını tespit edememişti. Uçuş ekibi, iniş takımına ilişkin bu anomaliyi çözmek ve uçağı emercensi inişe hazırlamak için 5 bin feet irtifada (orbit yaparak) beklemeyi tercih etti. Bekleme süresince ekip, uçakta bulunan yakıt miktarına ve yapılacak yaklaşmayı tamamlamak için neler yapılması gerektiğine ilişkin çok az şey konuşmuştu. Beklemeye başlama anından itibaren yaklaşık bir saat sonra uçağın yakıtı bitti ve uçak havaalanının yaklaşık 6 mil güneydoğusuna çakıldı. NTSB bu kazanın muhtemel sebebi olarak, kaptan pilotun uçağın yakıt durumunu düzgün bir şekilde kontrol etmemesi ve yakıt durumuna ilişkin olarak ekip üyelerinin önerilerine doğru tepki vermemesi olarak belirlemiştir. Bu durum uçağın tüm motorlarının yakıtsızlık nedeniyle durmasına neden olmuştur. Kaptanın bu dikkatsizliği, yaşanmakta olan iniş takımı arızası ile yapılacak olan muhtemel bir emercensi iniş hazırlıklarından kaynaklanmaktaydı. Kazaya katkıda bulunan sebep olarak da, diğer iki ekip üyesinin yakıt durumunun kritikliğini tam olarak anlamamaları, ya da bu duruma ilişkin kaygılarını kaptan pilota iletememeleri olarak tespit edilmiştir. Bu kazada kaptan pilotun iniş takım arızasına ve emercensi inişe odaklanması (fiks olması) nedeniyle durumsal farkındalığının daraldığı, bu sebeple yakıt durumuna vermesi gereken dik- 656 Hazırlayan: Kadir Bingöllü. Pilot, Uçuş fizyologu (Eskişehir Asker Hastanesi - USAEM) Kaynaklar: 1. Bingöllü MK. (2014). Spatial Disorientation - Uzaysal Uyumsuzluk. Eskişehir: USAEM. 2. Fred HP, Ercoline WR. (2004). Spatial Disorientation in Aviation. Virginia: American Institute of Aeronautics and Astronautics Inc. 3. Jeffrey RD, Johnson R, Stepanek J, & Fogarty JA. (2008). Fundamentals of Aerospace Medicine (4th Edition).Philedelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 4. Rainford DJ, & Gradwell DP. (2006). Ernsting’s Aviation Medicine (4th Edition). London: Edward Arnold (Publishers) Ltd. 5. Rash CE. (2004). ]