Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 25 | Page 15

2014

Haziran

SAYI: 25

ettirilmesine bağlıdır. Yetersiz iletişim, hastalık, stres, aşırı ya da eksik görev yükü, grup yapısı, baskı, kötüleşen uçuş
şartları DF azalmasına sebep olur.

Durumsal Farkındalığın Bileşenleri

DF kavramı, “herhangi bir zaman diliminde uçağı ve uçuşu
etkileyen faktörleri algılama, anlama ve bu faktörlerden yola
çıkarak yakın gelecekle ilgili tahminde bulunma” şeklinde tanımlanabilir. DF’ın; uzaysal, görev, sistem ve bireysel farkındalık olmak üzere 4 bileşeni vardır.

1-Uzaysal farkındalık, uçuş görevinin içerisinde icra
edileceği/edildiği üç boyutlu hava ortamıyla yeryüzüne
göre bulunulan pozisyonun farkında olunmasıdır. Uzaysal farkındalık, uzaysal oryantasyonu gerçekleştirecek
olup, bunun da iki bileşeni bulunmaktadır. Bunlar; coğrafik oryantasyon ile uzaysal oryantasyon’dur. Örneğin;
Esenboğa Havalimanına göre kaç radyal, kaç milde olunduğunun bilinmesi (225 R, 20 Nm.) coğrafik oryantasyona, bu noktada uçağın pozisyonunun (kanatlar ufka paralel ve düz veya yatışlı vb.) kendi hissettiğimiz pozisyonla
uyumlu olarak bilinmesi uzaysal oryantasyona örnektir.
Uzaysal farkındalığın elde edilebilmesi için bu iki oryantasyon türünün aynı anda sağlanmış olması gerekmektedir. Örneğin coğrafi olarak nerede olduğumuzu bilsek
bile uzaysal oryantasyonumuzu sağlayamıyorsak, (yani
SD olmuşsak) bu, uzaysal farkındalığın sağlanamadığı anlamına gelmektedir.
2-G