2 0 1 4 Ocak
SAYI: 24
Kısa Kısa...
YAŞLI PİLOTLARDA UÇUŞ BECERİLERİNİN
KORUNMASI VE BİLİŞSEL ZAFİYETİN ÖNLENMESİ
Yaşları ilerledikçe pilotların uçuş becerilerinin ve bilişsel
performanslarının azalacağı endişesi vardır. Ancak kaza
raporları, yaşı ilerlemiş pilotların daha güvenli olduğunu
göstermektedir. Diğer taraftan ileri yaşa bağlı Alzheimer
gibi demansiyel hastalıkların klinik belirtileri ortaya çıkmadan önceki bulgularının tespiti, uçuşla ilgili risklerin
azaltılmasında anahtar rol oynayabilir.
Demansın oluşmasına neden olan en önemli etken yaşlılık
ve genetik yatkınlıktır. Ancak epidemiyolojik verilere göre
sayısız başka etkenler de vardır. Orta yaş hipertansiyon
ve obezitesi, diyabet, sigara, fiziksel ve zihinsel tembellik,
depresyon, kötü beslenme gibi faktörlerin demansa yol
açtığı görülmektedir. Bu etkenlerin birçoğunun vasküler
hastalıklar için de risk unsuru olduğu bulgusu enteresandır. Bilişsel zafiyetin yavaşlaması veya oluşumunu azaltacak özel bir diyet, ilaç veya takviyeler yoktur. Vitamin takviyesinin bu tip hastalıkların oluşumunu engelleyeceğini
söylemek ikna edici olmaz. Ama yüksek doz Omega-3 takviyelerinin yanı sıra Akdeniz diyetinin faydalı olabileceği
söylenmektedir.
Bazı pilotlar tıbbi sertifikasyon muayenelerini bürokratik işlem olarak algılar. Bazıları da bu periyodik tıbbi
kontrollerin uçuş emniyetine olan katkısını önemli bulurlar. AME’lerin pilotaj muayeneleri sırasında onlarla konuşurken, sağlıksız yaşam tarzları üzerinde konferans gibi kuru bilgiler sunma, korkutma veya yargılama biçimindeki
yaklaşımları etkili olmamaktadır. En etkili yol motivasyonel görüşme teknikleri’dir. “Şu anki sağlık durumunuza
baktığınızda 10 veya 20 yıl sonrasının nasıl olacağını düşünüyorsunuz?” ; ya da, “Uçuş emniyeti ile tıbbi durumunuzun etkileşimi hakkında ne düşünüyorsunuz?” biçimindeki sorular, kişiyi düşündürür. Kuru sağlık önerilerinde
bulunmaktansa, kişiye değişim motivasyonu vermek daha etkili olur. Yaşam kalitesini, fiziksel sağlığı ve kognitif
becerileri arttırıcı unsurların neler olduğuna kendisi karar vermelidir. Egzersiz, spor, doğru beslenme, alkol, sigara,
uyku gibi konuların önemini benimsemesi sağlanmalıdır. AME ofislerinde bu konularla ilgili broşürler zaten vardır.
Kaynak: Murphy RR, Mirich DG. Preserving flight skills and preventing cognitive decline. Why education pilots is important? The Federal Air Surgeon’s Medical Bulletin, 2012, Vol 50; 2: 6-7.
Çeviri: Dr. Abdullah Öksüz, Doç.Dr. Muzaffer Çetingüç
597