47
175 sena fostna
San Ġwann Battista
175 sena fix-Xewkija
KItba ta’ Dun geoFFrey g. attarD
It-titlu ta’ dan l-artiklu jista’, kif jgħidu bl-Ingliż, ikun
tassew misleading minħabba li jista’ jagħti l-impressjoni
żbaljata li r-rabta ta’ San Ġwann Battista, il-Prekursur
tal-Mulej, mar-raħal tax-Xewkija tmur lura biss madwar
175 sena. Fil-verità, din ir-rabta tmur ħafna aktar lura
minn hekk u lanqas nafu l-għeruq kemm huma qodma.
Madankollu, kien 175 sena ilu li l-parroċċa tax-Xewkija
laqgħet fi ħdanha l-istatwa titulari artistika ta’ San
Ġwann Battista. Għalkemm dwar dan is-suġġett inkiteb
diġà ħafna u fit-tul, anke min-nies esperti li messew
b’idejhom id-dokumenti oriġinali, jixraq li fil-qosor
nagħtu daqqa t’għajn lejn il-ġrajja ta’ dakinhar.
Il-wasla tal-istatwa
Ta’ min jgħid li x-xewqa għal statwa titulari fil-qalb tax-
Xewkin kienet ilha li tnisslet sa minn żmien il-parrokat
tal-Kappillan Dun Nikol Vella. Dun Nikol Vella kien
twieled fl-Għarb, Għawdex nhar is-17 ta’ April 1765,
iben Pawlu u Evanġelista mwielda Gauci. 1 Ix-Xewkija
kienet ilha parroċċa 157 sena meta nibtet ix-xewqa għal
statwa titulari biex tkun meqjuma mill-poplu tar-raħal.
L-istatwa waslet fix-Xewkija nhar it-22 ta’ Ġunju 1845 u
t-translazzjoni tal-istatwa saret mill-knisja tal-Madonna
tal-Ħniena jew aħjar il-knisja ta’ San Bartilmew f’tarf
ir-raħal għall-knisja parrokkjali. Fiha ħadu sehem il-
Kappillan Dun Nikol Vella u l-kleru tal-parroċċa kif ukoll
il-Kappillan ta’ Sannat Dun Alessandru Cauchi u bosta
saċerdoti mill-irħula ta’ Għawdex. 2
Ġmiel li jsaħħarna
Meta ħames snin ilu kont ktibt artiklu dwar din il-ġrajja
biex jitfakkar il-170 sena mill-wasla ta’ din l-istatwa,
jien kont ktibt hekk: ‘L-istatwa artistika ta’ San Ġwann
Battista li Pietru Pawl Azzopardi ħadem fl-injam qrib
is-sena 1845 hija ċertament waħda mill-aktar statwi
artistiċi li nsibu fil-gżira ta’ Għawdex. Hija tirrappreżenta
lil dak il-qaddis li dwaru Ġesù qal: ‘Fost ulied in-nisa ma
hemm ħadd akbar minn Ġwanni’ (Lq 7: 28). Il-Knisja
tippreżentalna lil Ġwanni l-Għammiedi bħala l-ewwel
difensur qalbieni taż-żwieġ imqaddes bħala sagrament.
Qabel l-istess istituzzjoni tiegħu fis-sura sagramentali li
jgawdi llum, Ġwanni kien diġà qed jiddefendi ż-żwieġ
1 Serafin Borg OSA, Ix-Xewkija Fi Ġrajjiet il-Kappillani u l-Arċiprieti
Tagħha (Progress Press; Malta, 1978), 19.
2 Ibidem.
sagrament. Dan għamlu mingħajr ebda ‘rispett uman’
imma bi qlubija ta’ bniedem mimli biss b’Alla. Fl-istess
linja ta’ qaddisin qalbniena li ddefendew it-tagħlim
veru li mbagħad waslulna l-appostli, jispikka wkoll
San Tumas More li għalkemm miet biex jiddefendi
l-primat Petrin, indirettament huwa miet martri sabiex
jiddefendi ż-żwieġ bħala sagrament. Għaldaqstant,
dawn iż-żewġ qaddisin li t-tnejn li huma ħaduha kontra
sultan despotiku, huma għalina bħala dawl li jmexxina,
speċjalment f’soċjetà li tiddisprezza ż-żwieġ sagrament
biex minflok tqiegħed idoli ta’ din id-dinja. Fid-dawl ta’
dan kollu, minn fost il-qaddisin bibliċi, ħadd daqs San
Ġwann Battista ma jista’ jitqies bħala qaddis li l-kelma
tiegħu mhux biss għadha tiswa imma għandha bżonn
nisimgħu aktar minn qatt qabel’.
Il-ġmiel li jkellimna b’mod interjuri
Imma naħseb li l-ġmiel tassew li jkellimna mill-istatwa ta’
San Ġwann il-Battista, liema statwa fetħet it-triq għallistatwi
l-oħra titulari fl-irħula tagħna f’Għawdex, huwa
l-ġmiel interjuri. Il-ġmiel tal-verità! Għax Ġwanni ġie fiddinja
biex ixandar din il-verità u jxerred demmu għaliha.
Il-vuċi ta’ Ġwanni favur id-difiża taż-żwieġ-sagrament
għadha tidwi u se tkompli tidwi biex tiskomodana kif
jiskomodana l-vanġelu. Meta l-vanġelu jieqaf jiskomodana,
dak ifisser li rridu naraw li ma jitlifx mill-imluħa tiegħu!
Qegħdin ngħixu f’soċjetà fejn il-koabitazzjoni donnha
ħadet post iż-żwieġ! Tajjeb li nistaqsu: jekk aħna rridu
verament nissejħu Insara u devoti ta’ Ġwanni l-Battista,
qegħdin inwettqu r-rieda t’Alla f’dan il-qasam! Ma ninsewx
li ħmistax-il seklu wara l-Battista, tfaċċa qaddis ieħor li
miet biex jiddefendi ż-żwieġ, xejn inqas erojku fl-azzjoni
tiegħu mill-Għammiedi! San Tumas More jerġa’ jfakkarna
kif għandhom ikunu l-prijoritajiet tagħna. Kien hu li qal:
‘I am the King’s faithful servant, but God’s first!’ Ma kellux
diffikultà biex jelenka l-prijoritajiet tiegħu!
Il-mija u ħamsa u sebgħin sena tal-wasla tal-istatwa
mill-isbaħ tal-Battista meqjuma fir-Rotunda tax-
Xewkija, is-sede uffiċjali tal-Ordni tal-Kavallieri ta’ San
Ġwann f’Għawdex, huwa anniversarju denju sabiex
nagħmlu riflessjoni f’waqtha dwar fejn aħna sejrin
fil-mixja tagħna bħala Insara; jekk biss nixħtu ħaristna
fuq Ġwanni u niffissawha fuqu, għandna garanzija li
ma noħorġux mit-triq it-tajba! Jalla Ġwanni jkun dak
li jmexxina lejn is-sema pajjiżna.