20
4 6
ftit li xejn ġew minsusa jew mibdula u għalhekk ħafna
minnhom waslu għandna fl-istat oriġinali tagħhom.
F’dawn il-battisteri, ta’ għamla tonda jew ottagonali,
dekorati b’mużajk Biżantin, tispikka fin-nofs tal-koppla
x-xbieha tal-magħmudija tal-Mulej (3). Il-pożizzjoni
tax-xbieha hija interessanti u suġġestiva. Nistgħu
nimmaġinaw, kif din ix-xbieha fl-għoli kienet tirrifletti
ruħha fuq wiċċ l-ilma tal-vaska tal-magħmudija u allura
turi r-rabta bejn dak li seħħ fil-Ġordan u dak li jseħħ
fis-Sagrament. Kif Kristu jiġi proklamat bħala Iben
ta’ Alla u mimli bl-Ispirtu biex iwettaq il-misteru ta’
salvazzjoni, hekk ukoll l-imgħammed isir Iben ta’ Alla u
jirċievi d-don tal-Ispirtu biex ikompli fid-dinja l-missjoni
saċerdotali ta’ Kristu. Interessanti wkoll f’dawn ix-xbihat
hija l-personifikazzjoni tax-xmara Ġordan bħala raġel
imdaħħal fiż-żmien, li b’idejh miftuħa jilqa’ lil Kristu fi
ħdanu.
ta’ Ġwanni jsir tħabbira u profezija tal-mewt ta’ Kristu
u juri li Ġwanni mhux biss Prekursur tal-Mulej fil-ħajja,
imma wkoll bil-mewt tiegħu (4).
Post ieħor ta’ Ġwanni fl-ikonografija huwa fil-Ġudizzju
Universali. Eżempju fost ħafna nistgħu nsemmu Santa
Maria Assunta in Torcello (5). Hawnhekk, Ġwanni
flimkien ma’ Omm Alla jidher jinterċedi għall-umanità
quddiem Kristu Mħallef. Iżda wkoll, flimkien ma’ Marija
Omm Alla, Ġwanni juri l-missjoni tal-Knisja li tħejji
għall-aħħar miġja. Fl-ewwel miġja, fl-inkarnazzjoni,
Marija kienet dik li nisslet l-Iben ta’ Alla u Ġwanni dak
li wrieh bħala l-mibgħut. Bħala tħejjija għat-tieni miġja
fil-Parusia, il-Knisja bħal Marija kontinwament tagħmel
lil Kristu preżenti fid-dinja (il-Kelma, l-Ewkaristija....),
filwaqt li bħal Ġwanni tħabbar l-aħbar it-tajba u
tistieden għall-indiema.
5 7
Minħabba din ir-rabta ta’ Ġwanni l-Battista malmagħmudija,
ħafna mill-battisteri fl-ibliet il-kbar,
speċjalment fl-Italja, bdew jiġu ddedikati lilu. Forsi
dawn huma l-ewwel postijiet tal-kult iddedikati lil
Ġwanni l-Battista, anke qabel ġew iddedikati lilu
l-knejjes. Wieħed minn dawn huwa l-battisteru
maestuż li jinsab ġo Firenze mibni bejn is-sekli 11
u 12. Id-dekorazzjoni hija waħda mill-aktar sinjuri
b’ikonografija elaborata u studjata. Minbarra x-xena
tal-Ġudizzju Universali, insibu tliet reġistri li juru b’ mod
parallel xbihat tal-istorja tal-Ġenesi, il-ġrajja ta’ Ġużeppi
mibjugħ minn ħutu, il-ħajja u l-martirju ta’ Ġwanni
Battista u l-misteri tal-ħajja, il-mewt u l-qawmien
ta’ Kristu. Dawn il-misteri mhumiex sempliċiment
narrattivi, imma teoloġiċi, jiġifieri juru l-għaqda mistika
li hemm bejn il-ġrajjiet. Hekk per eżempju, il-martirju
Fl-ikonografija Biżantina, l-aktar post prominenti ta’
Ġwanni l-Battista hija fl-ikonografija magħrufa bħala
deisis (6). Ġeneralment, fil-knejjes Orjentali, din ixxbieha
tkun tinsab fuq il-bieb tal-ikonostasi, jiġifieri
forma ta’ xatba li tagħlaq il-parti tal-knisja fejn hemm