Fugloyggin var av fyrstu tíð flotoyggj!
Óluva Klettskarð: Røða hildin á
Útoyggjastevnuni á Kirkju 2013
Gott kvøld útoyggjabúgvar og gestir
allir.
Fugloyggin var av fyrstu tíð flot
oyggj. Menn róðu at henni til at kasta
stál á hana og festa hana í botn, men
einki batti, tí fult stóð av trøllum fram
við bakkanum, og tey loftaðu øllum,
ið blakað varð á land, og tveittu tað
út aftur á sjógv. So vóru allir prestarnir
heintaðir saman fyri at fáa oynna til
at standa. Teir vóru fluttir út til henn
ara og bíndu ikki av henni alla tíðina,
meðan róð varð, at hon skuldi ikki
fara burtur úr eygsjón. Ein av prestu
num stóð fremstur í bátinum og
kastaði bíbliuna upp á land, meðan
allir hinir stardu upp á oynna. Tá
hjálpti; teir vóru mentir yvir trøllu
num og vendu tey um til túgvur.
Túgvurnar hava staðið tjúkt eftir
bakkanum við Kirkju fyrr, men nú
eru tær burturfarnar, sum tað er
matað niðanundir av brimi.
Fugloyggin ber skillig merki av
havsins ótroyttiligu álopum á sjóvar
klettin, og tey álopini hava broytt
útsjóndina ógvuliga nógv. Í dag eru
onnur álop á Fugloynna enn havsins
aldur. Nútíðarsamfelagið hevur máað
næstan alt fólkið burtur av Fugloynni,
og tað er stór avbjóðing at steðga og
venda hesari gongd.
Mong í dag ivast í, um nakað er at
gera við hetta. Tvætl, tíðin er farin frá
hesum smáplássum, tað er ov dýrt,
ongin tímir at búgva har, lat rákið ráa
sær sjálvum. Men vit vita, at rák verða
skapt, vit vita, rák eru stutt og tey
venda -og vit vita, virðir og politiskur
vilji fáa snúð rákum. So hví lata standa
til?
Eg eri fødd á útoyggj. Gamaní Ikki
á ytsta útjaðara og á kyrruplássi, men
tó, tað sum vit øll hava til felags er,
at sjógvur skilir okkum. Sjógvur skilir
okkum frá stórplássinum og nøkrum
møguleikum, vit kunna bjóða okkum
og børnum okkara har, tað veri seg
arbeiðsmøguleikar og ítriv av ymsum
slag. Eingin megnar at standa sjálvur,
og tað ger útjaðarin heldur ikki.
No man is an island, segði John
Donne í yrking síni í 1634.
No man is an Island,
entire of itself,
every man is a piece of the continent,
a part of the main.
If a clod be washed away by the sea,
Europe is the less.
As well as if a promontory were.
As well as if a manor of thy friend's
or of thine own were:
any man's death diminishes me,
because I am involved in mankind,
and therefore never send to know for
whom the bell tolls;
it tolls for thee.
(John Donne 1634)
Hugsanin í hesi yrking er, at menni
skja er sosial vera, ið ikki kann vera
til uttan felagsskapin. Ongin er nóg
mikið sjálvur, og góð tilvera er treytað
av øðrum. Samhaldafesti kalla vit tað
á nýmótans máli.
At geva songarmat hevur verið
vanligur siður í Føroyum.
Ein kona í Fugloy, sum hevði átt
tíggju børn, segði frá, at hon hevði
fingið songarmat úr báðum bygdu
num í Fugloy. Við summum børnum
hevði hon fingið songarmat úr fimtan
húsum.
Fullur songarmatur var eitt lambs
krov, fýra breyð, eitt pund av smør og
ein stampur við mjólkgreyti. - Hálvur
songarmatur var eitt hálvt krov, tvey
breyð, eitt pund av smøri og ein
stampur við mjólkgreyti. - Eitt eyð
skilt fat ella træílat varð havt til
mjólkgreytin. Eg havi sæð eitt slíkt
av steintoyi, honk var tvørtur um
hetta fat.
Í dag hava vit somu skyldu at lata
songarmat, hóast hetta eitur nakað
annað! Tí her eru vit við kjarnuna og
grundarlagi undir hesum samfelag.
Ongin hevði borið hetta samfelag
uppi uttan samvinnu millum fólk,
hús, bygdir og oyggjar. Hitt
samhaldsfasta samfelagið snýr seg so
sanniliga eisini um samhaldsfesti
oyggjanna í millum í dag. Soleiðis
hevir føroyingurin yvirlivað, og
soleiði