Post-editing ’ in etik sınırları ne olmalıdır ?
Post-editing işlemi hem hafif hem de tam düzeyde olabilir . Ancak bu süreçte çevirinin hitap ettiği kitleye göre metne ne oranda müdahale edilmesi gerektiği ve çeviri metninin teslim zamanı önemli unsurlardır .
Söz gelimi bir web sitesi yerelleştirmesinde , mümkün olduğunca detaylı bir post editörlük yapmak ve eldeki çıktıyı anlamı bozmadan farklı bir biçimde erek metne dönüştürmek gerekebilir . Örneğin satır satır çeviri yapmak yerine anlamı bozmadan kısaltmalar yapmak ve bağlaç kullanımlarını değiştirmek vb . yaklaşımlarla metne / çeviri çıktısına insansı bir hava katmak okunabilirliği ve alımlama estetiğini artıracaktır . Metnin tümü post-editörlük yapılması açısından müsaitse ve bunun da detaylı yapılması gerekirken üstünkörü yapılırsa etik açıdan sorunlar meydana gelebilir . Zira çevirmenin görevi mekanik çeviriyi olduğu gibi onaylamak olmamalıdır . Her ne kadar son gelişen makine çevirisi sistemleri ( nöral makine çevirisi ) yüzde 90 oranında başarılı çeviri yapsa da çeviri segmentini , çeviri birimini ya da çeviri çıktısını olduğu gibi kabul edip makine çevirisini tiklemek / onaylamak , kopyala-yapıştıra davetiye çıkarabilir . Bu , alışkanlık haline gelebileceği gibi çevirmenin bilişsel olarak tembelleşmesine yol açabilir . Metne yeterince müdahale etmemek veya post-editörlük sınırlarını doğru çizememek , çeviride etik sorunu ya da çeviri intihaline yol açabilir . Nitekim makine çevirisi çıktıları çoğunlukla önceki çevirilerin depolanmış şeklidir . Açık erişimli kaynakların kullanılması dolaylı olarak önceki çevirilerden yararlanılması şekline dönüşebilir . Bu durumda değişiklik yapmamak bir önceki çeviriyle benzeşme ihtimalini artırabilir ve çevirmen sıkıntıya girebilir . Bunun olmaması açısından , çevirmen nerede devreye gireceğini bilmeli ve ilgili konuda metne müdahale edecek kadar uzman olmalıdır .
Yeterince başarılı bir post-editing işlemi metindeki intihal oranını azaltacak ve işveren tarafından da çevirmene duyulan güveni artıracaktır . Çevirmen çevirinin son düzenlemesini yaparken bir yandan da intihal tespit programı ile benzerlikleri karşılaştırırsa etkili bir yöntem izleyebilir . Özellikle Türkçeden İngilizceye çeviride Grammarly gibi programlardan faydalanmak intihal araçlarının kullanılma oranlarını düşürmek ve güvenilir çeviri metin üretilmesi açısından uygulanabilecek yaklaşımlardır .
Light post-editing nedir ?
Light post-editing işlemi , makine çevirisinin ürettiği ham çevirinin anlaşılabilmesi açısından uygulanan basit düzeltmeleri ( dil bilgisi vb .) içeren bir yöntemdir . Bu yöntemde minimal değişiklikler söz konusudur . Söz gelimi bir metnin hızlıca okunması ve içeriğin anlaşılması için bu yöntem uygulanabilir .
Yapılan işlemin light post-editing kullanımına dönüştüğünü nasıl anlarız , böyle bir durumla karşılaşıldığında ne yapılmalı ?
Bir çeviri çıktısına tam bir post-editörlük gerekmesine rağmen hafif ya da minimal düzenlemeler yapıldıysa metnin erek kullanıcı tarafından alımlama estetiği düşecektir . Detaylı bir düzenleme gereken metinde ufak değişiklikler yapmak , çevirmenin metne kendini konumlandırmada başarısız olduğunu gösterir . Bu durumda çevirmen ya henüz post-editing işlemine hâkim değildir ya da o metnin uzmanı değildir .
17