Ουζμπεκιστάν ενώ από τον Ιούλιο του 2016 η Κίνα και η Ρωσία αποδέχτηκαν την ένταξη του Ιράν. Ινδία και Πακιστάν έχουν ήδη υπογράψει Μνημόνιο Προσχώρησης. Οι γεωπολιτικές αυτές κινήσεις της Τουρκίας που την επανατοποθετούν στο φυσικό γεωγραφικό της χώρο, εμπνέουν ανησυχίες στους Νατοϊκούς της εταίρους.
Η στροφή της προς Ανατολάς σφραγίστηκε πρόσφατα όταν, τον Οκτώβριο 2016 προχώρησε στην υπογραφή με τη Ρωσία συμφωνίας για την ανάπτυξη του υποθαλάσσιου αγωγού ΦΑ του Turkish Stream με κόστος πέραν των $ 13δις. Ο αγωγός αυτός είχε ανακοινωθεί το Δεκέμβριο 2014 μετά την ακύρωση από τη Ρωσία του Νότιου Αγωγού( South Stream). Ο Turk Stream θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα και θα μεταφέρει, μέσω Τουρκίας, 63bcm Ρωσικού ΦΑ με τελικό προορισμό την Ευρώπη. Επιπλέον ανακοινώθηκε η επίτευξη συμφωνίας στις τιμές για την προμήθεια Ρωσικού ΦΑ για τις ανάγκες της Τουρκικής αγοράς.
Η εμβάθυνση όμως στη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών δεν περιορίζεται μόνο στη « Γεωπολιτική των Αγωγών » αλλά επεκτάθηκε και στην πυρηνική ενέργεια, με τη μεταξύ τους συμφωνία για επιτάχυνση της διαδικασίας για την ανέγερση του εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Akkuyu. Ταυτόχρονα, η Ρωσία ανακοίνωσε άρση στην απαγόρευση των εισαγωγών εσπεριδοειδών από την Τουρκία.
Στον τομέα των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία, οι δύο χώρες φαίνεται να τα έχουν βρει, αφού η Ρωσία πλέον φαίνεται να « εγκρίνει » την στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο ρόλος της Τουρκίας στη μεταπολεμική Συρία θα είναι σημαντικός δεδομένης της δυνατότητας της Τουρκίας να ελέγξει τις πλείστες ομάδες των αντικαθεστωτικών στη Συρία. Η επιρροή της Τουρκίας φθάνει μέχρι και τη φανατική οργάνωση Jabhat Fatah Al Sham( πρώην Jabhat Al Nusra), οπόταν η συμμετοχή της σε μια διευθέτηση του Συριακού προβλήματος θεωρείται από τη Ρωσία επιβεβλημένη. Επιπλέον, είναι αποδεκτό ότι κάποια κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή οφείλει να μπορεί να μιλά εξ ονόματος των Σουνιτών της Συρίας, και η Άγκυρα με την υποστήριξη των Χωρών του Αραβικού Κόλπου ίσως να είναι η καλύτερη, υπό τις περιστάσεις, επιλογή.
Βλέπουμε λοιπόν μια μεταστροφή της Τουρκίας προς τη Ρωσία η οποία δεν περιορίζεται πλέον σε μια αόριστη ρητορεία αλλά άρχισε να μετουσιώνεται στη δημιουργία γεωοικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων, τα οποία εξ ορισμού διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική μιας χώρας. Τους τελευταίους 5 μήνες κάποιος θα μπορούσε να πει ότι η διεύρυνση της συνεργασίας με τη Ρωσία φαίνεται πλέον να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας.
Το εύλογο λοιπόν ερώτημα που προκύπτει είναι, τι είναι αυτό που ωθεί την Τουρκία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 όπου εντάχθηκε για να αποτρέψει την τότε Σοβιετική απειλή, και υπό ένταξη χώρα στην Ε. Ε. να προχωρά σε μια άνευ προηγουμένου επαναπροσέγγιση της με τη Ρωσία και πιθανή προσχώρηση σε οργανισμούς όπως η Ε. Ο. Ε. και ο Ο. Σ. Σ; Θα προσπαθήσουμε πιο κάτω να ερμηνεύσουμε αυτή την κίνηση τακτικής της Τουρκίας.
Ίσως ο πλέον σημαντικός λόγος που επιβάλλει αυτή την παρατηρούμενη δραστηριότητα της Τουρκίας προς Ανατολάς είναι το γεγονός ότι η Τουρκία θεωρεί ότι η γεωπολιτική της θέση απαιτεί πολυδιάστατες πολιτικές που να βασίζονται σε στρατηγικές επιλογές ικανές να αξιοποιήσουν κάθε δυνατή ευκαιρία που παρουσιάζεται περιφερειακά και όχι μόνο. 1 Ως εκ τούτου, θα ήταν αδιανόητο η Τουρκική διπλωματία να περιορίζει τις επιλογές εξωτερικής πολιτικής που διαθέτει και να αυτοαποκλείεται από ένα ζωτικής σημασίας χώρο όπως είναι η Κεντρική Ασία. Σε συνάρτηση με αυτή την πολυεπίπεδη άσκηση εξωτερικής πολιτικής είναι η ανάγκη όπως η Τουρκία όχι μόνο διατηρεί αλλά να εμβαθύνει τις σχέσεις της τόσο με τη Ρωσία όσο και το Ιράν.
Επιπλέον, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ε. Ε. αντιμετωπίζει διογκούμενα προβλήματα τα οποία καθιστούν την ένταξη της σχεδόν άπιαστο όνειρο. Το έλλειμμα δημοκρατίας και η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παρατηρείται, ακόμη πιο έντονα μετά το πρόσφατο αποτυχημένο πραξικόπημα, καθώς και η ασύμμετρη βία που ασκεί ο Ερντογάν εναντίον των πραξικοπηματιών αλλά και χιλιάδων υπόπτων που φυλακίζει, προκάλεσε την αντίδραση του Ευρωκοινοβουλίου το οποίο, τον περασμένο Νοέμβριο, ψήφισε υπέρ της διακοπής και αναστολής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων,
1 Βλέπε « Το Στρατηγικό Βάθος. Η Διεθνής Θέση της Τουρκίας »- Αχμέτ Νταβούτογλου – σελ. 743 Geopolitics. com. gr all rights reserved 2017 Page 13