SAYI: 1
Kurutma: Etlerin, balıkların ve sebzelerin kurutularak daha uzun süre saklandığı
bilinmektedir. Örneğin,Orta Asya’da göçebe yaşam süren Türkler bu konuda iyi bir tecrübeye
sahiptir. Burada etler öncelikle tuzlamak suretiyle kurumaya bırakılmış ve uzun ömürlü
olmaları sağlanmıştır.
Tuzlama: Yiyeceğin uzun ömürlü olması için uygulanan bu yöntem eski çağlara dayanır.
“Çinlilerin Milat’tan önce 6000’lerde Xiechi Gölü’nden tuz ürettiği, Mısırlıların Milat’tan
önce 2800’lerde tuzlanmış balık ihraç ettiği, Neolitik dönemde ise etin tuzlanarak saklandığı
bilinmektedir” (Akbulut,2013). Günümüzde popülaritesi devam eden bu yöntem et ve
balıkların yanı sıra zeytin gibi ürünlerin saklanmasında da kullanılmaktadır. Çeşitli sebzelerin
turşusunu kurarken de tuzun koruyucu özelliğinden faydalanılır.
Tütsüleme: Etlerin odun ateşinin dumanı ile kurutulması yöntemi olup et ateşe kesinlikle
değdirilmez. Duman ete hem lezzet katar hem de onun uzun ömürlü olmasını sağlar.
Tütsüleme yöntemi, bilinen en eski et koruma/ saklama yöntemlerinden biridir. Zaman içinde
tütsüleme işlemi öncesinde tuzlanarak bir ön aşama geliştirilmiştir. Tütsülenerek lezzet
katılan çeşitli peynirler de mevcuttur. Özellikle soğuk iklim bölgelerinde gerek balık gerekse
av etleri olumsuz iklim koşullarında ihtiyaç duyulduğunda tüketilir. Tütsülenmiş gıda
dendiğinde günümüzde ilk olarak İskandinav ülkeleri, Alaska, Kanada, Japonya, Rusya gibi
ülkeler gelmektedir.
Kavurma(Pişirme): Türk Kültürü’nde Yaygın bir saklama şeklidir. Etlerin doğranarak kendi
iç yağıyla kavrulması ve donunca testileri dondurularak saklanmasıdır.
Dondurma: -18 derecenin altındaki sıcaklıklarda Mikroorganizmaların üreyememesi
sebebiyle uzun soluklu bir gıda koruma yöntemidir. Geçmişi de çok eskiye dayanır. Öyle ki
Milat’tan önceki devirlerde bu yöntemin kullanıldığını yazan çeşitli kaynaklar vardır.
Toprağa Gömme: Günümüzde Anadolu’da hala yaygın olarak uygulanan toprağa gömme
yöntemi, farklı besin maddeleri için kullanılmaktadır. Testiler içine et, peynir, yoğurt ,tereyağı
ya da elma, patates gibi tarım ürünleri gömülerek saklanmaktadır. Doğu Anadolu (Hakkâri,
Van, Kars, Bitlis), Güneydoğu Anadolu (Diyarbakır, Batman), Orta Anadolu (Sivas, Yozgat,
Kayseri), Karadeniz (Amasya, Giresun, Tokat) gibi bir çok bölgede yaygın olarak yukarıda
bahsedilen ürünler gömülerek muhafaza edilmektedir.
Yıllarca bozulmayan bal ve zeytinyağının içine konan bazı gıdalar, uzun süre
saklanabilmektedir. Ayrıca çok eski olmasa da konserve yöntemi de özellikle günümüzde
yaygın olan bir başka saklama biçimidir.
geoCED
www.geoced.org
24
Coğrafya Eğitimi Derneği
www.tceder.org