37
Hoe zit dat dan ? In de beleving van veel mensen verandert er te veel in te korte tijd . Mensen vóelen dat hun sociale zekerheid aan het verdwijnen is , dat de arbeidsmarkt instabiel is , dat hun pensioenvooruitzichten onzeker zijn . Zo krijg je vanzelf het idee dat je de grip kwijt bent . En als die mensen dan verder kijken , zien ze dat de politiek die grip óók kwijt is . Bovendien zitten we voor het eerst in een situatie dat onze kinderen en kleinkinderen het wellicht minder goed krijgen dan wij . Ja , als je dat allemaal bij elkaar optelt , dan snap ik die onvrede wel . Maar het is Cruyffiaans : je ziet het pas als je het door heb ( t ). En het wordt in de komende tien jaar alleen maar erger , want we zitten in een fase van chaos , op weg naar een wezenlijk andere samenleving en economie .
In verkiezingstijd hoorden we volop oplossingen ... Ook het nieuwe kabinet gaat de chaos alleen maar groter maken . Daar moet we mee dealen . Het zou alleen zo helpen als politici eerlijk zouden zeggen dat ook zij geen antwoorden hebben , maar wel willen experimenteren om die te vinden . Iets als het basisinkomen is voor mij niet heilig , maar als je daarmee durft te experimenteren , werk je in elk geval vanuit een visie . Nu wordt er visieloos gehandeld .
En daar hebben veel mensen genoeg van ... Mensen vóelen aan hun water dat het niet klopt . Dat kunnen ze niet altijd onder woorden brengen , maar ergens hebben ze wel in de gaten : dit gaat niet goed . Zo is Trump ook president van Amerika geworden . Het tekent de wanhoop en het gevoel in de steek gelaten te zijn door de gevestigde orde . Dat ga je dit jaar ook zien bij de verkiezingen in Europese landen .
Is er nog een nooduitgang ? We moeten ons dus niet alleen richten op materiële welvaart , maar meer op brede persoonlijke ontwikkeling . Onbeheerste groei zoals we die jarenlang hebben gehad , daar moeten we afscheid van nemen . Daarmee putten we niet alleen de aarde uit , maar ook elkaar . Angststoornissen en depressies , dat neemt hand over hand toe , juist onder jongeren tussen de 20 en 35 jaar . De druk die we elkaar opleggen is enorm , ook door social media . Iedereen moet de hele dag laten zien hoe goed het met ‘ m gaat . Allemaal buitenkant . En leegte van binnen . In een race to the bottom . We jagen elkaar op , maken elkaar gek , willen steeds meer en daardoor worden we letterlijk ziek en ongelukkig . Dat is de ultieme paradox …
Een verdrietige paradox ... Toch blijf ik zeggen dat we hier beter uitkomen . Mijn adviezen zijn : wees niet bang , laat je niet gek maken door schijnoplossingen van populisten en wees je bewust dat je jezelf echt niet gelukkiger maakt met een derde televisie of een tweede minnares . En tenslotte : overschat de waarde van bezit niet . In tijden van transitie moet je licht reizen , met zo min mogelijk bagage …
TEKST : FRANK VIJG FOTOGRAFIE : JEFFREY DE REGT