Ýäåáèåòòàíó
¹7-8 (14) 2016
İki
Halk
Ozanının
Karşılaştırması
Dünyaya geldikleri
sosyal çevre
Kullandıkları dil
Konu
Kavgaları
Doğruluk anlayışları
Halka karşı tavırları
Düzene karşı tavırları
İdarecilere karşı
tutumları
Kazak Akını CambılCabayev
Fakir
Halk dili
Toplumsal içeriklidir, şiirleri toplumun
aynasıdır.
Rus Çarı’na karşıdır.
Sonucu ne olursa olsun doğrunun ve
inandıkları
değerlerin
savunucusudurlar.
Halkçıdır, halkın tarafındadır.
Düzenden şikâyetçidir.
İdarecilerin halkı ezerek adaletsiz ve
haksız yönetimlerine karşıdır.
Anadolu Ozanı Pir Sultan
Abdal
Fakir
Halk dili
Toplumsal içeriklidir, şiirleri
toplumun aynasıdır.
Osmanlı Padişahı’na karşıdır.
Sonucu ne olursa olsun
doğrunun
ve
inandıkları
değerlerin savunucusudurlar.
Halkçıdır, halkın tarafındadır.
Düzenden şikâyetçidir.
İdarecilerin
halkı
ezerek
adaletsiz
ve
haksız
yönetimlerine karşıdır.
i
1916 İsyanı: I. Dünya Savaşı devam ederken, seferberlik dolayısıyla Çarlık, Türkistan bölgesinden askerî ihtiyaç
olarak at, keçe ve et toplamıştır. Çarlık, Türkistan halkının askere alınmadığını ileri sürerek bu konuda aşırı giderek bu
bölge halkının elinde mal mülk bırakmamış ve bu şekilde Türkistan halkını sefalete mahkûm etmiştir. Rus Çarlığı son
olarakdaha önceden askere almadığı 19-43 yaş aralığındaki Türkistan halkını (içlerinde Kazakları da) 25 Temmuz
1916’da çıkardığı bir emirle cephe gerisinde, silahsız olarak askere almaya karar vermiştir (Togan 1981: 336-337).
Bütün Türkistan ahalisi gibi Kazaklar da Rus Çarlığı’nın kendilerini silahsız olarak cephe gerisinde savaşa götürme
kararını, Çarlığın doğrudan kendilerini ölüme götürmesi olarak algılayıp Çarlığa karşı şiddetli bir isyan hareketi
başlatmışlardır. İsyan, dolaylı olarak I. Dünya Savaşı’nın gidişatını değiştirmiş ve Rus Çarlığı’nı epey uğraştırmış olsa
da o günkü şartlar içinde teknolojik silahlara sahip Rus Çarlığı karşısında, teknolojik silahları ve savunma gücü olmayan
Kazakların ve diğer Türkistan ahalisinin bu isyan hareketi başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
ii
Kırgız toplumsal yapısında ağa, bey.
iii
Peygamberimizin torunu, Hz. Ali’nin oğlu Kerbelâ’da şehit edilen Hz. Hüseyin.
KAYNAKLAR
Albayrak, Nurettin, (2001), Pir Sultan, İstanbul, Timaş Yayınları.
Altınmakas, Layik, (2014), Hanlık Devrinden Günümüze Örneklerle Kazak Edebiyatı, İstanbul, Bilge Kültür Sanat.
Bezirci, Asım, (2010), Pir Sultan, Evrensel Basım Yayın.
Fuat, Memet, (2001), Pir Sultan Abdal, İstanbul, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
Gölpınarlı, Abdülbâki-Boratav, Pertev Naili, (2010), Pir Sultan Abdal, İstanbul, Derin Yayınları.
Kınacı, Cemile, (2015), “ ‘Ot Avızdı’, ‘Orak tildi’ Kazak Akını SüyinbayAronulı ve Anadolu’daki ‘Haşin Ruhlu’, ‘Sert Dilli’
Çağdaşı Seyranî Üzerine Bir Karşılaştırma”, Doğumunun 200. Yılında SüyinbayAronulı, s. 93-110, Ankara, Bengü Yayınları.
Konıratbayev, Avelbek, (1991), Kazak FolklorınınTarıyhı, Almatı, Ana Tili.
38