ЕРТЕ ЖАСТА ТІЛДЕРДІ ҮЙРЕТУ КӨПТІЛДІЛІК ТҰЛҒА ҚАЛЫПТАСТЫРУ НЕГІЗІ
Ïåäàãîãèêà ¹ 6 ( 6 ) 2015
ЖАҚСЫЛЫҚОВА БАЯН БЕКМУРАТОВНА
Астана қаласының № 27 " Балауса " балабақшасының қазақ тілі мұғалімі
Мақалада Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі мекемелеріндегі көптілділікті енгізу мәселесінің бүгінгі жай--күйі талданған . Сонымен қатар , мектепке дейінгі оқыту мекемелерінде ағылшын тілін оқытуда қолданатын негізгі баспалар және өзге де тиімді әдістемелік материалдар жайында сөз қозғалады . Балабақша жасындағы балаларға шет тілдерін үйретудің ерекшеліктері жөнінде мәліметтер берілген .
Статья посвящена нынешнему положению полиязычия в дошкольных учреждениях Республики Казахстан . Наряду с этим автор рассматривает наиболее эффективные методические материалы и основные издания , используемые в преподавании английского языка в дошкольных учреждениях , а также описывает особенности обучения иностранному языку детей дошкольного возраста .
The article is devoted to the current situation of polylinguism in the pre-school institutions of the Republic of Kazakhstan . In addition , the author examines the most effective teaching materials and the basic editions , used in English language teaching at pre-school institutions , along with this the author describes the features of teaching pre-school children to a foreign language .
ЕРТЕ ЖАСТА ТІЛДЕРДІ ҮЙРЕТУ КӨПТІЛДІЛІК ТҰЛҒА ҚАЛЫПТАСТЫРУ НЕГІЗІ
Білім беру " Қазақстан - 2030 " ұзақ мерзімді Стратегиясының маңызды басымдықтарының бірі болып танылды . Қазақстандағы білім беру реформаларының жалпы мақсаты білім беру жүйесін жаңа әлеуметтікэкономикалық ортаға бейімдеу болып табылады . Қазақстан Президенті республиканы әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына енгізу туралы міндет қойған болатын . Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқарады . Білім беру саласын әрине , ерте жастан дамытқан дұрыс деп есептеліп , қазіргі таңда білім беру жүйесі балабақшадан бастау алып отыр . Халықаралық тәжірибе ерте балалық шақтан ересек жасқа дейін адами капиталға , атап айтқанда , білім беруге бөлінетін инвестицияның экономика мен қоғамға елеулі қайтарымы болатынын дәлелдеп отыр . Білім беру , білім алу бәрі тілге келіп тірелетіні айдан анық . Сол себепті де , баланың тілін дамыту балабақшадан басталуда ...
Халқымыз ежелден тіл абыройын биік көтеріп , " Өнер алды ?? қызыл тiл " деп , сөз өнерін бар өнердің алдына қойып , жоғары бағалаған . Әдетте тіл жөнінде , тіл ?? адамдар ара қарым-қатынас жасау құралы деп , оған жай-жадағай анықтама берілгенімен , іс жүзінде тіл тек адамдар ара қарым-қатынас жасау құралы ғана болып қалмастан , қайта онан да маңыздысы , ол белгілі бір ұлттың ұлттық сана-сезімі , халықтың халықтық қасиеті , оның жалпы тарихы , әдет-ғұрпы , мәдениеті қатарлыларды тұтастай өз бойына қамтып жататын күрделі ұғым . Сондықтан тіл мейлі қайсы ұлттың болмасын тарихы мен тағдырының , тәрбиесі мен тағылымының , бүкіл халықтық болмысының баға жетпес асылы , сарқылмас құнды қазынасы , ұлт рухының ұйтқысы болып келген .
Бір азаматтың өз ана тіліне қанық болуы шарт , астында өзге бір ұлттың тілін жеттік игеріп , сол ұлт азаматтарымен ойдағыдай тіл табыса білуін үлкен біліктіліктің белгісі деуге болады . Өмірде өзге бір ұлттың тілін игерген адам сол халықтың ішкі жан-дүниесін түсініп , күллі мәдени қүндылықтарымен танысу орайына ие бола алады . Азаматтарымыздың қазіргі ай сайын алға ілгерлеп , күн сайын жаңарып , тез қарқынмен дамып бара жатқан өзгерісшең өмірге ойдағыдай сәйкесуі үшін , қос тілді болып қана қалмай , қайта көп тілді болуы төтенше қажеттілікке айналуда . Бұлай істеу әр азаматтың өзіне де , өзгеге де тиімді . Сондықтан қазіргі қоғамда көп тілді болу әр адамды " кең өріске , тың өмірге бастайтын жол "
деп есептелмек . Кезінде халқымыздың " Жеті жұрттың тілін біл , жеті түрлі білім біл " деген аталы сөзі дәл бүгінгі дамыған дәуірімізге сәйкес айтылғандай . Тарихи деректерге жүгінсек , осыдан 12 ғасырдың алдында жасаған энциклопедик ғалым , әлемде Аристотелден кейін екінші аға ұстаз аталған ұлы ғұлама Әбу Наср Әл- Фараби бабамыз өз өмірінде 70-ке жуық ұлттың тілін жетік білгендіктен , артына мәңгі өшпес мол рухани құнды мұра қалдырып кеткендігі анық . Көп тілді меңгерген адам әуелі өз тілінде ой қортып , туған халқына өнеге болып , өзге жұртпен бәсекеде ырықты орынды иеленіп , сан мәдениетті санасына салып сараптай алса , онда ол өз өмірін қалайда мағыналы өткізетін айтулы тұлға болып жетілері қақ .
Бұл ұғымға жалпылама тоқталсақ … көптілділік , мультилингвизм , полилингвизм- нақтылы коммуникативтік жағдайдың әсер етуімен белгілі бір әлеуметтік ортада , мемлекетте бірден үш , одан да көп тілде сөйлей білушілік . Мұның өзі жеке адамның ( индивидумның ) көптілділігі және ұлт пен ұлыстың көптілділігі болып бөлінеді . Көптілділіктің үштілді меңгеру дәрежесі сол адамның немесе бүтіндей халықтың өмір сүрген тілдік ортасы , әлеуметтік , экономикалық , мәдени өмірі , тұрмыс-тіршілігі секілді көптеген факторларға байланысты болмақ .
" Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері " атты Елбасының Жолдауын жүзеге асыру мақсатында дайындалған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы - білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру , адам капиталын дамыту үшін білім мазмұнын түбегейлі жаңғырта отырып , білім саласында кезек күттірмей тұрған мәселелерді шешуге бағытталған . " Қазақстан әлемде тұрғындары үш тілді қатар қолданатын , яғни қазақ тілі - мемлекеттік тіл , орыс тілі-халықаралық тіл ретінде , ағылшын тілі - әлемдік экономиканың жетістікті интеграциясы ретінде , жоғары білімді елдер қатарында қабылдануы тиіс " - деген болатын Елбасымыз Н . Ә . Назарбаев .
Көптілді білім - көп мәдениетті тұлғаны қалыптастырудың өзегі . Бүгінгі таңда көп тілді оқыту - жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын , әлемдік ғылым құпияларына үңіліп , өз қабілетін танытуына мүмкіндік беретін қажеттілік . Үш тілде оқыту - заман талабы десек , оның негізгі мақсаты : бірнеше тілді меңгерген , әлеуметтік және кәсіптік бағдарға қабілетті ,
63