¹ 6( 6) 2015
Ïåäàãîãèêà
қатыспай тұрып-ақ оған күн ілгері көп адамдардың тер төгіп, еңбек етуіне тура келеді. Мысалы, бәйгені алайық. Ол үшін алдымен бәйгеге қатысатын атты таңдап алады. Ол атты баптап, бағып-күтуге тура келеді, оның ішетін суы мен жейтін жеміне дейін белгілі бір мөлшерге келтіреді. Сондықтан, қазақтың ұлттық ойындары сауықтық жағынан ғана емес, ол-спорт, ол- өнер, ол- шаруашылық тәжірибелік маңызы бар тәрбие құралы. Қазақтың ұлттық ойындары: көкпар сайыс, күрес, теңге алу, қыз қуу, алтын табақ ату т. б. спорттық сипатпен бірге үлкен тәжірибелік маңызға да ие болды. Көшпелі қазақтардың өмір-салты денсаулыққа аса зор мән берген. Атқа міну өнері жас баланы сезімі мен денесін жаттықтырудың басты және ортақ дәстүріне айналды. Бозбала да, қыз бала да жастайынан аттың құлағында ойнауға бейімделді, соған тырысты. Ойын-сауық тәжірибе мен тәсілдің еркіндігі, тапқырлық пен болжамның қиылысатын шебі, мұрат пен меженің тоғысқан шеңбері. Жарыссыз ойын, ойынсыз әзіл-қалжың бола берді. Ойын-сауық қара күш көрсететін озбырлық немесе біреудің намысын жыртатын қастандық емес. Ой өтімділігі мен сөз өткірлігі, шеберлер өз мәртебесін мойындатып жатады. Ойын серіктесті таба білуге, онымен тіл табысуға үйретеді. Ойында адам қарсыласының олқы және оң жақтарып дұрыс анықтауға ерекше мән береді. Оның күш қабілетін тура бағалау ережесіне енеді. Халқымызда қозғалмалы ойындардың түрі кең таралған. Қорыта келгенде, қазақ халқының ұлттық мұраларының бірі- ұлт ойындары. Өйткені ұлттық ойындар арқылы біз болашақ жастарды рухани сезімге тәрбиелей аламыз. Осындай атадан балаға мұра болып келе жатқан ұлттық спорт ойындары- " Қазақша күрес ", " Ат жарыс ", " Көкпар ", " Тоғызқұмалақ ", яғни осы ойындар дүниежүзілік олимпиадалық ойындарда өткізілсе, қазақтың ұлттық спорт ойындары үлкен мәртебеге жетер еді. Сонымен, ұлттық спорт ойындарын күнделікті тәжірибеде қолданған жөн. Сонда ғана ұлттық ойындар үлкен дәрежеге жетіп, олимпиадалық спорттың резервіне айналар еді. Ұлтымыздың тұғыры мықты болуында ұлттық ойындардың ұмытылмай ойналып тұруы да өз үлесін қоспақ.
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Құрманбаева С. К. " Ұлттық ойындардың бүгіні мен келешегі ", Алматы, 2004 2. Несіпбаев Б. К. " Ұлт мәдениеті мен өнері ", " Білім " 2003 жыл, 198 б. 3. Атабаев А. С. " Ұлттық ойындар- халық мұрасы ", " Кітап " 2006 жыл, 275 б. 4. Наурызбаев Ж. " Ұлттық мектептің ұлы мұраты ", " Алматы " 1995 жыл, 98 б. 5. Бегалиев Н. Ж. Ұлттық қозғалыс ойындары // Валеология.- 2010- № 1. 45 б. 6. Шайкенова А. Т., Кошкинбаева Г. Ж. Дені сау ұрпақ- қоғамның қуаты // Валеология.- 2010- № 4. 7. www. wikipedia. ru 8. www. caspionet. kz 9. www. kazgazeta. kz 10. www. minjust. kz
54