EURASIAN EDUCATION №6 2016 | Page 48

¹ 6 ( 13 ) 2016 Ïåäàãîãèêà

ОНТАГАРОВА ДИНАР РАХИМОВНА

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің химия және география кафедрасының доценті , п . ғ . к .

46

ШЕРИЗАТОВА БИБИ АНАРБЕКҚЫЗЫ

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің магистранты

Мақалада оқушылардың функционалдық сауаттылықтың өлшемдері және бағалау тәсілдері туралы айтылған . Мақала авторлары функционалды сауаттылық ұғымын , сонымен қатар жалпы ғылыми сауаттылық бағыттарын қарастырады . Мақалада оқушылардың функционалды сауаттылығын қалыптастырудағы заманауи химия сабағының мүмкіндіктері қарастырылады .

В статье описаны критерии и методы оценки функциональной грамотности учащихся . Авторы статьи раскрывают понятие функциональной грамотности , а также описывает области естественнонаучной грамотности . В статье представлены возможности современного урока химии для формирования функциональной грамотности школьников .

The article describes criterion and methods of assessment of functional literacy of students . Authors of the article reveals the concept of functional literacy , as well as describes the field of natural science literacy . The article presents the possibilities of modern chemistry lesson for the formation of functional literacy .

Функционалдық сауаттылық - адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа кіру қабілеттілігі және аса тез бейімделуі мен жұмыс істеуі . Тұлғаның оқу , ұғыну , қысқа мәтіндерді жасау және жеңіл арифметикалық амалдарды орындаудағы қарапайым сауаттылығына қарағанда тұлғалық сауаттылықтың айырмашылығы тұлғаның нақты мәдени ортада тіршілік ету үшін минималды қажетті болып саналатын әлеуметтік қарым - қатынас жүйесінде тұлғаның қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін біліктілік , икемділік пен дағдылар атомарлық деңгейі , яғни функционалдық сауаттылық болып табылады [ 1 ]. В . Г . Онушкин мен Е . И . Огарёвтің көзқарасын есепке ала отырып , іс - әрекеттінің табыстығын қамтамасыз ететін функционалдық сауаттылық келесі 4 компоненттен тұрады : 1 ) жалпы теориялық , арнаулы және қолданбалы қасиеттері бар білімдер ; 2 ) іс-әрекет процесіне тартылған немесе сонымен түйіскен іс пен нақтылықтың нәрселік мәнісін түсіну ; 3 ) қойылған мақсатқа сәйкес құралдарды таңдай білу және мақсаттың мазмұнына сәйкес іс жасай білу ; 4 ) шеберлі іс - қимыл жасау және ой-пікірлерін айту дағдылары [ 2 ]. Функционалды сауатты оқушы - бұл пәндік , пәнаралық , интегративтік білімдер , ептіліктер , дағдылар және функционалдық мәселелерді шешу әдістері жиынтығы ретінде алынатын іс процесінде пайдаланылатын , қабылдау , ақпаратты өзгерту , типтік оқулық және қоғаммен қарым-қатынас есептерін шығару процесімен байланысты қажетті және жоғары деңгейдегі білімге ие болатын тұлға [ 3 ]. Кесте 1 . Оқушылардың функционалдық сауаттылық мазмұны [ 4 ]:

Функционалдық сауаттылық түрлері :

Оқу және жазу сауаттылығы

Жаратылыстану ғылымындағы сауаттылық

Компьютерлік сауаттылық

Математикалық сауаттылық

Құзыреттіліктері :

Оқушылардың көне дүниелермен танысу , білу , құштарлану құзыреттілігін қалыптастыру . Көргенбілгендерін тиянақты түрде мазмұндап жеткізу . Оқушының ғылыми дүниетанымын қалыптастырып , ғылыми білім жүйесіне негізделіп , танымның логикалық – саналы тәсілдеріне арқа сүйей отырып , оқушыға берілетін теориялық біліммен сипатталып , ғылыми категориялар мен дәлелдерді кеңінен пайдалануға машықтандырады . Оқушынның ақпараттық мәдениеттілігін , сауаттылығын , алгоритмдік ойлауын қалыптастыру және эмоциялық қабылдау түрлері мен есте сақтауын дамыту . Математикалық сөйлеу және жазу мәдениетіне қоршаған ортаны және олардың заңдылықтарын баяндау , оны оқып үйренудің оқушылардың дүниенің ғылыми бейнесін меңгерудігі басты құралы ретінде көрінеді .