Ïåäàãîãèêà
¹5 (5) 2015
1961 жылы теңіздің орташа тереңдігі 51,71., ауданы 65 мың кв.км., судың көлемі - 1053м3,
тұздылығы - 1 литрде 10г болған. Қазақстаныың інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір
көгілдір су айдыны еді. Қойнауы кәсіптік бағалы балықтарға бай, жағасы қоға мен қамысты
теңіз еді. Теңіздің максималды тереңдігін білу үшін төмендегі блок-схеманы шешейік:
Мұғалім: 1960 жылға дейін теңізінің тереңдігі осындай еді. Ал орташа тереңдігі 30 м болатын.
Адамдардың шаруашылық мақсатына үздіксіз суды пайдалану салдарынан теңізге құятын
басты өзендер - Сырдария мен Әмудария мүлдем сарқылды. Гидролог мамандардың есептеуі
бойынша судың деңгейі жыл сайын 40 см-ге төмендеп барады. Егер ешқандай шара
қолданбаса, Арал теңізі неше жылдан соң жоғалып кететіндігін есептейікші?
Жауабы: 30
жылдан соң (2035 ж)
Оқушының баяндамасы: Адамзаттың табиғатқа белсенді араласуы нәтижесінде
теңіз айлағы екі есе қысқарды. Теңіз өзінің төрттен үш бөлігін жоғалтты. Су деңгейі
19 м-ге түсті, тұздылығы 27% (шамасы 11-ден аспауы керек) дейін жетті. Өйткені
теңізге