¹ 5 ( 5 ) 2015
экономикалық мәселелердің шешілуіне ғана емес , ең бастысы , өндірістік күштерді орналастыру мәселелерін де шешуге мүмкіндік береді . Моноқалаларды дамыту арқылы тұрақты дамудың үш негізгі мақсатына қол жеткізуге болады : экономиканың тиімділігі , әлеуметтік тепе-теңдік және қоршаған ортаның тұрақтылығы . Себебі Қазақстандағы өндірістік күштер мен еңбек күшінің оннан бірі осы қалаларда орналасқан . Қазақстан қалаларының әлеуметтік-экономикалық және демографиялық даму мәселелері Қазақстандық тарихнамада тек жанама және қысқа түрінде жарияланған , шағын қалалардың әлеуметтікэкономикалық және демографиялық даму мәселелері толық зерттелмеген . Қазақстан қалалары мен халқына арналған соңғы еңбектердің ішінен , А . К . Қошанов пен М . Х . Айдархановтың еңбектерін ерекше атап өтуге болады , мұнда нарықтық қатынасқа көшу жағдайында шағын қалалардың дамуына экономикалық талдау жасалған . Оларды пікірінше Қазақстандағы кенттенудің ерекшелігінің бірі табиғи байлықтар мен шикізат базасын игеру үдерісінің нақты ортасы болып табылады . Яғни , Қазақстандағы кенттену белгілі мөлшерде республиканы шикізат базасына айналдыруды көздеп жүргізілген , бұрынғы кеңестік одақ саясатынан шыққан . Ол көбіне , республика экономикасының кешенді дамуының әділ қызығушылығына байланысты болған емес , басқа
Ýêîíîìèêàëûê ãåîãðàôèÿ
жағынан қарайтын болсақ , Қазақстанда қалалардың кенттенуі мен индустриялануының өзара тығыз байланысы және өзара тәуелді болуы , кенттену деңгейі елдің экономикалық , ал маңызды деңгейде әлеуметтік дамуына да нақты және сыйымды көрсеткіші ретінде ілгері басады деп айтуға болады [ 3 ]. Қазақстанда жоғары деңгейде ұйымдастырылған урбандалған зоналардың болмауы ( заманауи қалалық инфрақұрылымдардың шоғырлануы , ақпарат каналдары , елді мекендердегі экологиялық қолайлы өмір т . б .) болашақ ресурстардың , яғни біліктілігі жоғары , мобильді жұмыс күшінің , инновациялық технологиялардың , ақпарат көздерінің шоғырлануына кедергі келтіруде .
Осыған байланысты 2012 жылдың 25 мамырында Үкіметте " Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасы " қабылданды . Бағдарламаның бір артықшылығы - жүзеге асуы тиіс мерзім аралығында дамытылуы тиіс қалалар санының оңтайлы мөлшері таңдалып алынған . Себебі мұндай қысқа уақыт аралығында республикадағы барлық 87 қаланың дамуын қамтамасыз ету мүмкін емес болар еді . Моноқалаларды дамыту аймақтардың өзіндік ұйымдастырылуына , ресурстарын тиімді іске асыруына , экономикалық өсу зоналарының қалыптасуына , ұзақ мерзімді дамуда барлық инфрақұрылымдардың жақсаруына жағдай жасайды [ 4 ].
ӘДЕБИЕТТЕР 1 . Моноқалаларды дамытудың 2012 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы ., Астана , 2012 ж . 2 . Қазақтан Республикасының статистика агенттігінің мәліметтері , Астана қ ., 2015 ж . 3 . Теоретические и прикладные проблемы географии . Материалы международной научно-практической конференции / Под ред . Г . М . Джаналеевой . - Астана , 2014 . -269 с . Часть І . 4 . Интернет ресурстары : // reftrend . ru / 699302 . html
8