¹ 4 ( 4 ) 2015
“ Àæàð " ÿñëè-áàêøàñû ,
Мақалада автор М . Мантессоридің технологиясының тиімді тұстарын қарастырған . Ата-ана , бала және педагог арасындағы ортақ мақсатты баяндайды . Баланың жетілуі мен дамуына қажетті негізгі құралдардың ерекшеліктеріне тоқталады .
Автор рассматривает преимущества использования технологий М . Мантессори , а также устанавливает общую цель между педагогом , родителями и ребенком . Особое внимание автор уделяет особенностям развития учащихся .
The author considers advantages of using M . Montessori technologies , and also establishes a common goal between the teacher , parents and the child . The author pays special attention to the attention of pupils ' development .
СУЛЕЙМЕНОВА АЛМАГУЛЬ СОЛТАНБЕКОВНА
КМҚК № 12 " Ажар " яслибақшасының тәрбиешісі
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАҒЫ ОҚУ- ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ " ТӘЙ-ТӘЙ " ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халыққа Жолдауында " Кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аударған жөн . Және бұл сатыны олардың шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді бағдарламалармен қамтамасыз ету қажет . Әрбір балалардың білім алуға , еңбекке және қоршаған ортаға бейімі , қарым - қатынасы нақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз керек " - деп айтылған .
Жас ұрпақ тәрбиесі сияқты үлкен міндетті шешуге мектепке дейінгі қоғамдық тәрбиенің орны ерекше . Олар өмір есігін жаңа ғана ашқан жас буындар денесінің , ақыл - ойының , сана - сезімінің дамуына , адамгершілік қасиеттері мен эстетикалық талғамның қалыптасуына жағдай жасайды .
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мақсатты қоғам талабынан туады . Өйткені елімізге Отанын сүйетін , білімді , моральдық бейнесі жоғары , шығармашылық еңбекке бейім , рухани дүниесі бай , жетілген адамдар қажет .
Даму ортасының негізінде тұлғаның дамуын қамтамасыз ететін мектепке дейінгі білім беру мекемесі , баланың тұлғасын дамытуда оның жеке ерекшелік мүмкіндіктерін ашып , таным белсенділігін қалыптастыру мақсатында мынадай міндеттерді шешуі шарт .
- Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналған қажетті мүмкіндіктер жасау ;
- Әр балада оның жеке дара қасиеттері мен қабілеттерін ашып , олардың өмір сүруге қажетті салаларға орнығуына мүмкіндік көрсету ;
- Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетуге және оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдарды іздестіру ;
- Әр баланың тұлғасына деген құрмет пен сүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынасты орнату ; - Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау ; Мұндай педагогикалық технологиялардың жан - жақты тараған түрінің бірі " Тәй-тәй " технологиясы . " Тәй-тәй " технологиясының негізін қалаушы М . Мантессори . Мантессори педагогикасының негізі-арнайы орта құрып , онда баланың өзін-өзі дамытуына ықпал жасау . М Мантессори : " Баланың өзіп жетілуі үшін не қажет ?" - деген сұрақ қойып , оның қажеттілігі , өзіне қызмет етуге , өзін-өзі дамытуға деген ұмтылыс болып табылатынын өзі ашқан мектептерде дәлелдеп берген . Сондықтан баланы өмірге бейімдеу дамытушылық ортада жүзеге асады . Дамытушылық ортасы дегеніміз-балалардың
қызығушылығын туғызатын алуан түрлі , тартымды материалдар ашық қолжетімділікте болатын , педагог жасаған зат-кеңістік ортасы ; ондағы балаларды оқыту және тәрбиелеу жағдайы әрбір балаға өзіні жеке қарқынмен дамуға мүмкіндік береді . Мантессори материалдары дегеніміз-балалардың өздігімен жұмыс істеуіне арнап жасалған және қатені бақылауға мүмкіндік беретін оқу құралдары . Яғни Мантессори тобындағы жетекшінің атқаратын қызметі-белгілі бір іс-әрекетті баланың өзінің орындап шығуына көмек беру . Біздің " Ажар " мектепке дейінгі ұйымында " Тәй-тәй " технологиясы мен әдістемелерді оқу-тәрбие үрдісінде қолдануда тиімділігін байқадық . " Тәй-тәй " технологиясының негізгі мақсаты әр баланың жеке қабылдауы мен даму кезеңдерін есепке ала отырып білім беру .
Технологияның балаларға іс-әрекеттерді таңдау мүмкіндігіне , зерттеу ісімен шұғылдануына , іскер және тапқыр болуына жағдай жасайды . Сонымен қатар оқутәрбие үдерісіне отбасы белсенді қатысады . Ата-аналар жалпы ашық есік күндері өнер орталықтарында әр бағыттағы өнерді қабылдауын дамыту мақсатында ( мүсіндеу , жапсыру , сурет ) ата - аналар тәрбиешілерге көмектеседі . Сезім мен өнерді түсінуге тәрбиелеу . Өнермен шұғылдануға қажетті құралдарға жауапкершілікпен қарауға үйрету . Ақыл ой қабілеттерін дамыту майда қимыл қозғалыстардың нақтылығын дамыту өзіндік шығармашылық қасиеттері арқылы ( жапсыру , мүсіндеу , сурет салу ) өткізілген әртүрлі тақырыпқа сай табиғи материалдардан заттық мазмұнды және сәндік сурет салу , немесе сәндік бұйымдар жасауға жетекшілік етеді . Алдын ала дайындық жұмыстар жүргізіліп табиғи материал қалдықтарын жинауға көмектеседі . Атааналарға түсінік жұмыстары жүргізіледі . Өнер орталығында балалардың қабылдауын , көрнекі-бейнелі ойлауын , зейінін дамытуға , дербестігімен жауапкершілігін қалыптастыру , ұсақ саусақ қозғалыстарын , ептіліктерін дамыту арқылы еңбек сүйгіштікке тәрбиелейді . Алтын күз атты тәрбиелік шарада ата-ана мен балалар бірлесе күзгі өнім әртүрлі көкөністерден бұйымдар жасады . Балабақшадағы балалардан коммуникативтік тілдік құзіреттілікті меңгерген , ана тілі мен ұлтаралық тілді меңгеруге мүмкіндігі бар , ересектермен және құрдастарымен еркін қатынас жасайтын мектеп жасына дейінгі бала тұлғасын қалыптастыруда ата-анамен тәрбиешілердің бірлесе жұмыстануының маңызы зор . Сондықтан , " Тәй-тәй " технологиясы бойынша атааналар берілген білімді үйде бекітіп , толықтыруға көмектеседі ; тәрбиешілер балалардың үйдегі үйренгенін оқу бағдарламасын игертуге пайдаланады . Мұнда ата-
50