Ýäåáèåòòàíó
шығып жатқан Ж. Ысмағұловтың " Абай: даналық дәрістері ", Ш. Елеукеновтың " Абайдың эпистолярлық романы ", т. б. ғалымдар тарапынан жүргізіліп жатқан ізденістер Абайдың мәңгілік тақырып, таусылмас мол рухани қазына екендігін көрсетеді. Сондықтан Абай тұлғасын, Абай дәуірін, Абай ғұмырын, Абай шығармашылығын, Абай мұраларын өмір бойы зерттеуге болады.
Отаршылдық саясатын бір ғасырға жуық уақыт жүргізген орыс саясаты бүкіл қазақ жерінде, оның ішінде Абай өмір сүрген өңірге де, халық бірлігіне нұқсан келтіретіндей, бақталастық, көрсеқызарлық психологияны қалыптастыруға талпынғаны мәлім. Осыны сезген Абай: Бас басына би болған өңкей қиқым
¹ 3-4( 17) 2017
Мінеки, бұзған жоқ па елдің сиқын, Бірі қан, бірі май боп екі ұртың, Өз қолыңнан кеткен енді өз ырқың- деп патша үкіметінің астыртын саясатын көрегендікпен сезіп, түйген еді.
Қорыта айтқанда, ұлы ақынның өмірі мен шығармашылығын, ойшылдық, қоғамдық-саяси, эстетикалық көзқарастарын, имандылық мұраттарын, қазақ поэзиясындағы өлең жүйесін, ақындық тілді дамытудағы үлесін, сазгерлік мұрасын жас ұрпақ бойына дарыту- ел болашағының беріктігіне, тұтастығына кепілдік беретін рухани азық. Өйткені Абайдың мұраты- адамды адамгершілік, кісілік жағынан жетілдіру арқылы қоғамды жетілдіру, қазақ қоғамын ілгері дамыған мәдениетті елдер қатарына қосу болды.
ӘДЕБИЕТТЕР.
1. Абай энциклопедиясы.- Алматы: Атамұра, 1995.- 367 б. 2. Бөкейханов Ә. Шығармалар.-Алматы, 1994, 384 б. 3. Байтұрсынұлы А. Бес томдық шығармалар жинағы. І том.-Алматы, 2003, 408 б. 4. Әуезов М. Абай еңбектерінің биік нысанасы.-Алматы: Ғылым, 1964 ж. 5. Абай. Сын-библиографиялық материалдар. Өлеңдер және библиография. құр. Е. Исмаилов, Қ. Бекхожин. Алматы, 1940, 47 б. 6. Сәбитов Н. Абай( Абайдың 1889-1945 жылдары басылған шығармалары мен ол туралы жазылған әдебиеттердің библиографиялық көрсеткіші). Алматы, 1946, 78 б. 7. Абай Құнанбаев( библиографиялық көрсеткіш). құр. Мырзахметов М., Қойшыбаева Б. Қ. Эльконина Ф. И. Алматы, 1965, 292 б. 8. Мырзахметов М. Абайтану( библиографиялық көрсеткіш). Алматы, 1988, 240 б. 9. Абай Құнанбаев( библиографиялық көрсеткіш). Ғылыми редакторы-Мырзахметов М. Алматы, 1995, 303 б. 10. Бөкейханов Ә. Абай( Ибраһим) Құнанбаев.( некролог) // Абай, 1992,.№ 2 11. Ысқақұлы К. Абай( Ибраһим) Құнанбайұлының өмірі // Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбай ұлының өлеңі. Бастырған: Кәкітай, Тұрағұл Құнанбай ұғландары. СПб, 1909, 107 б. 12. Зейнелғабиден ибн Әмре. Насихат-Қазақия, Уфа, 1909, 28 б; Абай Құнанбаев // Уақыт, 1908, № 388. 13. Байтұрсынұлы А. Қазақтың бас ақыны // Қазақ, 1913.№ 39,40,43. 14. Дулатұлы М. Абай // Қазақ, 1914, № 67. 15. Әбішұлы Самат. Абай термесі. Орынбор, 1916, 48 б. 16. Торайғыров С. Шығармалар. Алматы, 1967, Іт-377б; ІІт-318 б. 17. Белослюдовтың қолжазбасынан // Құр: Мырзахметов М. Абайды оқы, таңырқа... Алматы, 1993, 158 б. 18. Мырзахметов М. Абайды оқы, таңырқа... Алматы, 1993, 158 б. 19. Мұқанов С. Қара тақтаға жазылып қалып жүрмеңдер, шешендер // Еңбекші қазақ, 1923.1наурыз; Әркім өзінше ойлайды // Жаңа әдебиет, 1928,№ 3; Мұқанов С. Абайдың шәкірттері туралы // Әдебиет және искусство, 1951.№ 7. 20. Қабылов И. Философия казахского поэта Абая и ее критика // Советская степь, 1928.2 июля; Қабылов І. Тағы да Абай және абайшылдар туралы // Еңбекші қазақ, 1929.20 қараша. 21. Тоғжанов Ғ. Абай. Алматы-Қазан, 1935, 144 б. 22. Абайдың мәселелеріне арналған айтыстан // Социалистік Қазақстан, 1951.4шілде; Қазақ ССР Ғылым академиясының Президиумында // Әдебиет және искусство, 1951.№ 9. 23. Мұстамбайұлы Ы. Поэт Абай и его философия // Советская степь, 1928.22 августа; Мұстамбайұлы Ы. Ақын Абай және пәлсапашыл Ілияс туралы // Еңбекші қазақ, 1929.10 қаңтар. 24. Жұбанов Қ. Абай- қазақ әдебиетінің классигі // Абай тағлымы. Құр: Н. Ғабдуллин. Алматы, 1986, 430 б. 25. Жансүгіров І. Абай кітабы // Тілші, 1923. 8мамыр. 26. Кенжебаев Б. Абай // Еңбекші қазақ, 1925. 28, 29 тамыз. 27. Ысмайылұлы Е., Шашкин З. Абайдың поэтикасы // Әдебиет майданы, 1934. № 11, 12. 28. Мұқаметханов Қ. Абайдың әдебиет мектебі // Екпінді, 1940, 5, 6, 10, 12 қазан, 10 желтоқсан, 1945, 23, 25, 26, 29, 30 қараша. 29. Әуезов М. Абай Құнанбаев. Алматы, 1995,-320 б. 30. Сағди Ә. Абай // Ақжол, 1923.№ 355, 356, 359, 363, 369, 372. 31. Нұрқатов А. Абайдың ақындық дәстүрі. Алматы, 1966,-346 б. 32. Жиреншин Ә. Абайдың орыс достары. Алматы, 1950,-195 б. 33. Сильченко М. С. Творческая биография Абая. Алматы, 1957,-294 б. 34. Ысмайылов Е. Абайдың ақындық шеберлігі. Алматы, 1945,-260 б. 35. Жұмалиев Қ. Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері және Абай поэзиясының тілі II том, Алматы, 1960,-364 б. 36. Сыздықова Р. Абай шығармаларының тілі. Алматы, 1968,-334 б. 37. Тажибаев Т. Философские, психологические и педагогические взгляды Абая Кунанбаева. Алма-ата, 1957,-229 с. 38. Сүйіншәлиев Х. Абайдың қара сөздері. Алматы, 1956,-152 б 39. Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі. Алматы, 1995,-272 б. 40. Мырзахметұлы М. Абай және Шығыс. Алматы, 1994,-178 б. 41. Салғараұлы Қ. Таным баспалдақтары. Алматы, 1993,-118 б. 42. Есім Ғ. Хакім Абай. Алматы, 1994,-200 б. 43. Жұртбай Т. Күйесің жүрек... Сүйесің. Алматы, 2001,-408 б. 44. Ысмағұлов Ж. Абай: ақындық тағлым. Алматы, 1994,-280 б. 45. Мұқанов С. Жарқын жұлдыздар. Алматы, 1964,-352 б.
41