Òàðèõ
салыстырғанда осы аймақ бойынша бұл жылдары өте аз болғандығын ескертеді . Оңтүстік Қазақстан аймағында маманданған орта білімді қазақтар ішінде техниктер - 9,7 % ғана екендігін көрсетеді [ 3 , 112-113 ]. Автор қазақтардың өсу динамикасына талдау жасап , қазақ инженер-техник зиялылар саны 1959 жылы 5,1 % болса , 1970 жылы 12,3 % - ғана өскендігін айтады . Ұлттық жергілікті маман кадр инженер-техниктердің сандық құрамының көбеюі 1970 жылдан кейін ғана өсе бастады деген тұжырым жасайды [ 3,117 ].
Сонымен қатар Э . Абланова 1959 жылғы санақ бойынша материалдық өндіріс саласындағы зиялылар саны 226 мың адамға немесе барлық республикадағы зиялылардың 45 % құраған , материалдық өндірістегі зиялылар ішіндегі ең көбі өндірістегі инженерлер - 27 % - дан жоғары болды деген дерек келтіреді .
Кеңестер Одағының ыдырауы қарсаңында , 80- жылдардың екінші жартысындағы Қазақстан халқының әлеуметтік құрылымы , оның ішінде интеллигенциянң әлеуметтік бейнесінде де едәуір өзгерістер болды . М . Х . Асылбеков пен В . В . Козина өз еңбектерінде әлеуметтікэкономикалық реформаларға сәйкес халықтың әлеуметтік құрылымындағы өзгерістерге тоқтала отырып ,
¹ 3-4 ( 17 ) 2017
оның ерекшеліктерін талдады . 1979-1989 жылдардағы ой және дене еңбегімен айналысатын халық санының динамикасын көрсете отырып , ой еңбегімен айналысатын адамдардың санының едәуір артқандығын айтады .
Инженер-техникалық интеллигенция туралы жоғарыда келтірілген деректер 1960-шы жылдардан бастап олардың санының күрт өскендігін , оның ішінде қазақ кадрларының да көбейе бастағанын көрсетеді . Дегенмен де қазақ мамандарының өндірістік-техникалық салада азшылық болғандығын мойындауымыз керек . Оның бір себебі , өндірістік-техникалық оқу орындарында сабақ орыс тілінде жүргізілгендігі болса , басты себеп кеңес өкіметінің ұлттық кадрларға ұстанған теріс саясатында болды деген қорытынды жасауға болады .
Қорыта айтқанда , жоғарыда келтірілген тарихи деректер Қазақстанның өткен ғасырдың 60-90 жылдарындағы инжнер-техникалық интеллигенциясының ел тарихында маңызды рөл атқарғандығын көрсетеді . Кеңес Одағының кадрлық саясаттағы қатаң бақылауына қарамастан сол жылдардағы инженер-техникалық интеллигенция республика өнеркәсібінің дамуына зор үлес қосты .
ӘДЕБИЕТТЕР .
1 . Абжанов Х . М ., Гуревич Л . Я ., Интеллигенция Казахстана . История , теория , современность , Алматы , 1991 . 2 . Романов Ю . И . Осуществление ленинских идей электрофикации в Казахстане . - Алма-Ата : Наука , 1977 . 3 . Абланова Э . Қазақтар динамикасы ( 1959-1970 жж ) әлеуметтік-демографиялық дамуы : тарих . ғыл . канд . ... дис . - Алматы , 1999 .
27