Ôèëîñîôèÿ
барлығы осы жолмен жетеді деп сенімді айту қиынға түседі. 4. Ақпараттық қоғам, ақпараттық террор, ақпараттық блокада, ақпараттық диверсия, ақпараттық қауіпсіздік- біз үшін күнделікті өмірдің ажырамас бөлігі, сондай-ақ болашақтың өзекті мәселесіне айналып отыр. Ақпараттық қоғам- цивилизация дамуының постиндустриалды фазасында қалыптасатын қоғам. Ол мамандардың жұмыспен қамту салаларында ақпараттық қызмет көрсетулердің артуымен, ақпараттық капитал маңызының өсуімен және ақпараттық технологиялардың( көбінесе, Интернет-технологиялар) басымдылығымен сипатталады. Ақпараттық қоғамның концепциясы американдық социолог Д. Белл және американдық футуролог Э. Тоффлердың Батыстың технократтық парадигмасына негізделген постиндустриалды қоғам теориясының негізінде қалыптасты. Ю. Хаяши және Е. Масуда профессорлары құрған ақпараттық қоғамның алтернативті моделі Японияда жүзеге асырылып жатыр: осы ақпараттық қоғам 1960 жж бері жоспар бойынша қалыптасып жатыр. Қоғамдағы негізгі рөлді ақпарат атқарады. Ақпарат жалпы мағынада, алдымен анықталған мазмұн, мағлұмат, бірақ ақпараттың осы жағы әлі де белгісіз болып қалады. Бұл парадоксалдылық осы ұғымға деген қызығушылықты оятады. Қазіргі кездегі ақпараттық саясат көз алдымызда құрылып жатады. Ақпараттық террор дамыған батыстық елдер тарапынан жасалады және барлық адамдарды өзіне бағындыруға тырысады. Нәтижесінде ұлттық идеяны қабылдамайды. Ақпараттық блокада шың ақпаратты блоктаумен байланысты. Ол әскери-саяси жанжалдардың көбінде кездеседі. Мысалы, АҚШ пен Ирак арасындағы соғыс " таза " және әділетті деп көрсетілді. Нәтижесінде адам психикасына қысым көрсетіледі, шығармашылық ойлау қабілеті нашарлайды. Ақпараттық блокада адам әдеттерін, мораль қағидаларын бұзады, ал бұл өз кезегінде қоғамдық ойдың дегуманизациясына әкеліп соғады. Сонымен қатар ақпараттық диверсия туралы да айтуға болады. Керексіз, бос ақпарат келеді, бағындыру механизмдері- құмарлық, алкоголь және т. б. арзан ләззат алу құралдары жиі қолданылады. Сана деңгейінде байлардың алдында бас ию бағдарламанады. Ақпарат бірінші орынға шығатындықтан жаңа ашулар ойлап табылады, жаңа мамандықтар қалыптасады, жаңа социалды парадигма- ақпараттық цивилизация пайда болады. 5. Экономикалық өсімнің қажеттіліктері- анахронизм немесе табиғи құбылыс? Әр адамның жеткілікті өмір сүру деңгейінің құқығы бар. Алайда, бір нәрсені мойындау керек, жер бетінде табиғи ресурстардың жетіспеуі және де барлық адамдардың осындай деңгейдегі материалдық әл-ауқатын қамтамасыз ете алмауы, сонымен қатар табиғи ресурстардың дамуы ең бай елдерде қазірдің өзінде қол жеткізілген [ 6 ]. Осы уақытқа дейін бұл өсім табиғи құбылыс жағдайда қаралатын болса, бірақ қазір ол адамзаттың өмірін құртуы мүмкін.
6. Кеңейту құқықтарының бостандықтары бола ма, адамның қазіргі әлемдег і мү мкіндіктері немесе тар ылуы? Кейбір елд ерде құ қықтар мен бостандықтарын кеңейтудің еш қажеті жоқ [ 7 ]. Көптеген елдердің алға жылжуының өсу үміті жоқ, ал кейбір елдерде қауіп бар және тарылту да бар. Қытайда мүмкін кеңейту болатын шығар. Ал Қазақстанның мүмкіндіктері яғни құқықтарының қорғалуы бірінші орында. Біздің пікіріміз ойлау қабілетімен жақын. Доминикан монахның бір сөзінде: " егер абсолюттік ақи қат болс а, о нда салы ңыз және сіздің мү мкіндіктеріңіз ж оғар ылай ды ". Біз өзімізд ің мәселелерімізді талқылаймыз, пайымдаймыз және ойланамыз. Сол арқылы адам құқықтарын қорғап, ақиқаттықты жақтаймыз.
¹ 3-4( 11) 2016
7. Философия пәнінің ажырамас мәселелерінің бірі- ол оның аксиологиялық, яғни, құндылық жақтары. құндылы қ әл емін сар аптау. А дам өмір і мә н- мағ ынас ының даму бағыты н анықтауда философияның алатын орны мен қызметі ерекше. Осы тұрғыдан алғанда, философияда мына сұрақтар бар: шындық, әсемдік, ізгілік дегеніміз не? Адам өміріндегі еріктік, әд ілеттілік, теңдік, ж ақсы лық, өлш ем, парасаттылық т. с. с. құндылықтар қандай орын алады? т. с. с. Философияның негізгі мәселесі осы пәннің терең табиғатынан шығады. XIX ғасырда жаратылыстану ғыл ымдарыны ң дамуы, капитал истік қо ғамның әлеуметтік саяси қайшылықтарының өршуі Маркстік материализмнің дүниеге келуіне әкеліп соқты. Маркс пен Энгельс дүниеге деген материалистік көзқарасты қоғам өміріне дейін көтеріп біртүтастық материалистік іл імнің негізін қалады. Фи лосо фияның негізгі мәселесін шешу жолындағы қарама-қарсы бағыт- идеализм. Идеализм адам өмірінің рухани жағын бірінші орынға қояды. Материализм адамның ішкі өмірінен гөрі срытқы дүниені танып білуге бағытталса, идеализмнің негізгі мәселесі- адам оның ой-өрісі мен өмірі, тағд ыры мен үміті т. с. с. идеалис тік философияның негізгі екі түрін ажыратуға болады: Ол объективті және субъективті идеализм. Объективті идеализмнің қағидалары орта ғасыр заманында монотеистік діндердің қалыптасуына зор әсерін тигізді. Субъективті идеализмнің негізгі қағидалары жандүниенің өмір с үруін мо йынд ау. Субъекти вті идеализмнің өкілі Дж. Берклидің айтуынша: " Өмір сүру-қабылдауға келетін нәрсе ғана ", қорыта келгенде, фил ософияны ң негізг і мә селесінің бірінш і- онтологиялық жағы " Бұл дүние не?"-деген сұраққа жауап берсе, екінші-гносеологиялық жағы " Бұл дүниені қалайша танып-біліп, өзгертуге болады?"- деген сұраққа жауап береді.
8. Философия пәнінің екінші үлкен мәселелері- ол оның гносеологиялық жақтары( gnosіs- грек сөзі,-тану, білу). Оған мынандай сұрақтарды жатқызуға болар еді. Біз кімбіз және Дүниедегі алатын орнымыз қандай? Адамның ақыл-ойы мен зердесінің табиғаты неде және ол Дүниенің ішкі сырын аша ала ма? Ақиқат, шындық дегеніміз не? Сезімдік пен ақыл-ойдың ара қатынасы қандай? т. с. с.
9. Философия пәнінің келесі жағы- ол оның праксеологиялық, прагм атикалық мәселелері( praktіcos- грек сөзі- белсенді, іс-әрекетшіл; pragmatos- грек сөзі,-іс-қимыл). Өйткені, адам Дүниені тану барысында тек қана оны ой-өрісімен қамтып қана қоймай, өз іс-әрекеттерімен түйістіріп, Дүниеде бұрынғысоңғы болмаған жаңа нәрселерді, құбылыстарды тудырады. Кең түрде алғанда, философияның праксеологиялық мәселелеріне бүкіл адамзат тарихындағы материялық және рухани өндірістегі жетістіктері мен тәжрибесі, соларға жеткізген сан-алуан адамдардың табиғатпен және өз-өздерімен байланыстары мен іс-әрекеттерін жатқызуға болады. Адам, әлеуметтік топ, я болмаса қоғамның дүниетанымы, дүниесезімі мен оның іс-әрекет белсенділігінің байланысы қандай? Адамның ісәрекетіне түрткі болатын оның қажеттіліктерінің табиғаты неде? Мақсатқа лайықты іс-әрекет деп нені айтамыз? Адамның іс-әрекетінде мақсат-мұрат пен соған жеткізетін құралдардың ара-қатынасы қандай? Адам өзінің ісәрекеттерінен шығатын Дүниеге тигізетін барлық салдарды ескере ала ма? Дүниені адамзат қаншалықты өзгертуі керек және де сол өзгертуде қоғам мен басқа тіршіліктің ара-қатынасы қандай болмақ?,- т. с. с. сұрақтар философияның праксеологиялық мәселелеріне жатады.
10. Дүние ж әне адам. Фи лосо фияның негізгі мәселесі- бұл сананың, рухтың табиғатқа, материяғаң, субъективің( адамның) ішкі дүниесінің объективтікке
13