Ýêîëîãèÿ ¹ 3( 3) 2015
ЕДИЛЬБАЕВА ЛЯЙЛЯ МУРАТБЕКОВНА
Семей қ. № 22 орта мектебінің физика пәні мұғалімі
ТОҚТАСЫНОВА АЛУА ЖАНАТҚЫЗЫ
Семей қ. № 22 орта мектебінің физика пәні мұғалімі
Ғылыми-техникалық прогрестің қарқындап дамуы биосфераға тікелей ықпалын тигізіп, жер шарындағы экологиялық жағдайдың күн сайын қиындап бара жатқаны н кө рсетіп отыр. Соңғы ж ылдары республикамыздың табиғаты бұрын-соңды болмаған өзгерістерге ұшырауда. Экологиялық дағдарыстың неғұрлым қауіпті көріністері-аймақтың техногенді шөлейттенуі, топырақтың тозуы, су ресурстарының тартылуы, атмосфераның ластануы, ормандардың сиреуі, табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі, тіршілікке қатер төндіретін қауіпті табиғи құбылыстар мен өнеркәсіп апаттарының белең алып, әрі улы қалдықтарының жинақталуы айналаны қоршаған ортаға терең зиянын тигізуде. Соған байланысты бүгінгі таңда жастарға, жаппай үздіксіз экологиялық білім мен тәрбие беру мәселесі мемлекеттік деңгейде қо йылы п отыр. Ол " Қазақстан- 2030 " даму стратегиясында басты орын алады. Экологиялық білім мен тәрбие беру өзіне кешенді зерттеулерді талап етеді: біріншіден, табиғат пен қоғам арасындағы қарым- қатынасты қалыптастыр у үшін көпш ілікке біртұтас ғы лыми біл ім ж үйес ін беру; екіншід ен, тұ лғаның д үниеге д еген гуманис тік көзқарас ын тә рбиелеу; үшіншід ен, экол огиялық мәдениетті дамыту; төртіншіден, қоршаған ортаны қорғауда белсенді бағытты ұстау және алған білімді тәжірибе жүзінд е іске асыр у. Оқу экологиялық со қпақта экологиялық білім мен тәрбие беру үрдісінің ерекшелігі дидактикалық тұрғыда үйрету ғана емес, оқушының еркін түрде ақпаратты қабылдауды, табиғи ортада жүріс-тұрыс ережесін сақтауды негіздейді. Бүның бәрі оқу экологиялық соқпақта демалу және танып білу кезінде органикалық үйлесімділікпен іске асады. Табиғат соқпағында экологиялық білім мен тәрбие беру мәселелері шешілуімен қатар олардың дұрыс ұйымдастырылуы табиғатты қорғау шараларына жәрдемдеседі. Оқу экологиялық соқпақ демалушылар ағынын реттеуге, табиғатқа зиянын келтірмейтін қауіпсіз бағыттарды меңгеруге себебін ти гізеді. Сонымен қатар оқу экологиялық соқпақ белгіленген аймақтағы табиғат қорғау ережесінің сақталуына
Мақала атмо сфер алық ауа ның ластану мәс елелеріне ар налға н. Мақала авторлары атмосфе ра ласта нуының түрлі себ епте рін қарастыра отырып, ластанудың адам өмірі мен қор шаға н ор таға тигізетін ә сері тур алы сөз қозғайды.
Статья посвящена вопросам загрязнения атмосферного воздуха. Авторы статьи рассматривают различные факторы загрязнения атмосферы, и повествуют о влиянии загрязнения воздуха на человека и окружающую среду.
The article reports of the problems of air pollution. The authors consider the various factors of air pollution, and tell us about the impact of air pollution on human health and environment.
АТМОСФЕРАНЫҢ ЛАСТАНУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРІН БАҒАЛАУ
мүмкіндік береді. Соның арқасында келушілерге бақылау жас ауды және экологи ялық соқпақ орындалуын жеңілдетеді [ 1 ]. Экологиялық білім мен тәрбие беру 1970 жылы БҰҰ деңгейінде ұйымдастырылған( ЮНЕСКО) " Адам және биосфера " деп аталған бағдарламаны қабылдаудан басталады. Онда алғаш рет халықаралық деңгейде табиғат ресурстарын қорғау және оны тиімді пайдалану туралы бағдарлама жасалып, кең экологиялық сипатталған болатын. Ал 1971 жылы Швейцарияда Еуропалық конференция өткізіліп, онда айнала қорщаған табиғи орта және табиғат қорғау мәселелер көтерілді. 1972 жылы Стокгольмде қоршаған ортаны қорғау туралы көпшілікке білім беру конференциясы болды. 1977 жылы Тбилиси қаласында өткен БҰҰ жанындағы ЮНЕСКО және ЮНЕП ұйымдары экологиялық білім беру туралы 40-тан астам шешімдер қабылдап, оның ғаламдық стратегиялық жоспарларын бекітті. Экологиялық білім берудің одан әрі даму кезеңдері атақты Найроби( 1982 ж), Беч( 1983 ж), Мәскеу( 1987 ж), т. б. қалаларда өткен конференцияларда жалғасын тапқаны мәлім. 1. Атмосфераның ластануы мен ластаушы көздер. Атмосфералық ауаның ластануы және адам денсаулығына әсер ететінін факторларды талдасақ. Атмосфераның ластану мәселесі дүние жүзі бойынша ең бір актуалды мәселе болып отыр. Антропогенді әсер ету экологиялық мәселенің басты себебі. Дегенмен атмосфера табиғи ортаның ең бір негізгі жүйесі болса, оның тазалығы адам денсаулығына аса қажетті жағдай ретінде есептеледі. Тараз қаласының эхкологиялық жағдайы 60 жылдардың ортасынан бастап өзгере бастады. Содан бері қаланың экологиялық жағдайы бірте-бірте нашарлай берді: атмосфералық ауаның ластану деңгейі жоғарылады, ашық су қоймалардың су сапасы нашарлады, өнеркәсіптік улы заттарды қайта өңдеу шешілмес мәселеге айналды, қаланың өзіндік тазартылуы мен автокөліктерді каталитикалық нейтрализаторлармен жабдықтау мәселелері ұзаққа созылып кетті.
Ғылыми-техниканың ғарыштап дамуы табиғатты тиімді пайдалану ісін ұйымдастыруда адамзаттың алдына
45