Ýêîëîãèÿ ¹ 3 ( 3 ) 2015
ЕДИЛЬБАЕВА ЛЯЙЛЯ МУРАТБЕКОВНА
Семей қ . № 22 орта мектебінің физика пәні мұғалімі
ТОҚТАСЫНОВА АЛУА ЖАНАТҚЫЗЫ
Семей қ . № 22 орта мектебінің физика пәні мұғалімі
Ғылыми-техникалық прогрестің қарқындап дамуы биосфераға тікелей ықпалын тигізіп , жер шарындағы экологиялық жағдайдың күн сайын қиындап бара жатқаны н кө рсетіп отыр . Соңғы ж ылдары республикамыздың табиғаты бұрын-соңды болмаған өзгерістерге ұшырауда . Экологиялық дағдарыстың неғұрлым қауіпті көріністері-аймақтың техногенді шөлейттенуі , топырақтың тозуы , су ресурстарының тартылуы , атмосфераның ластануы , ормандардың сиреуі , табиғаттың генетикалық қорының бүлінуі , тіршілікке қатер төндіретін қауіпті табиғи құбылыстар мен өнеркәсіп апаттарының белең алып , әрі улы қалдықтарының жинақталуы айналаны қоршаған ортаға терең зиянын тигізуде . Соған байланысты бүгінгі таңда жастарға , жаппай үздіксіз экологиялық білім мен тәрбие беру мәселесі мемлекеттік деңгейде қо йылы п отыр . Ол " Қазақстан - 2030 " даму стратегиясында басты орын алады . Экологиялық білім мен тәрбие беру өзіне кешенді зерттеулерді талап етеді : біріншіден , табиғат пен қоғам арасындағы қарым- қатынасты қалыптастыр у үшін көпш ілікке біртұтас ғы лыми біл ім ж үйес ін беру ; екіншід ен , тұ лғаның д үниеге д еген гуманис тік көзқарас ын тә рбиелеу ; үшіншід ен , экол огиялық мәдениетті дамыту ; төртіншіден , қоршаған ортаны қорғауда белсенді бағытты ұстау және алған білімді тәжірибе жүзінд е іске асыр у . Оқу экологиялық со қпақта экологиялық білім мен тәрбие беру үрдісінің ерекшелігі дидактикалық тұрғыда үйрету ғана емес , оқушының еркін түрде ақпаратты қабылдауды , табиғи ортада жүріс-тұрыс ережесін сақтауды негіздейді . Бүның бәрі оқу экологиялық соқпақта демалу және танып білу кезінде органикалық үйлесімділікпен іске асады . Табиғат соқпағында экологиялық білім мен тәрбие беру мәселелері шешілуімен қатар олардың дұрыс ұйымдастырылуы табиғатты қорғау шараларына жәрдемдеседі . Оқу экологиялық соқпақ демалушылар ағынын реттеуге , табиғатқа зиянын келтірмейтін қауіпсіз бағыттарды меңгеруге себебін ти гізеді . Сонымен қатар оқу экологиялық соқпақ белгіленген аймақтағы табиғат қорғау ережесінің сақталуына
Мақала атмо сфер алық ауа ның ластану мәс елелеріне ар налға н . Мақала авторлары атмосфе ра ласта нуының түрлі себ епте рін қарастыра отырып , ластанудың адам өмірі мен қор шаға н ор таға тигізетін ә сері тур алы сөз қозғайды .
Статья посвящена вопросам загрязнения атмосферного воздуха . Авторы статьи рассматривают различные факторы загрязнения атмосферы , и повествуют о влиянии загрязнения воздуха на человека и окружающую среду .
The article reports of the problems of air pollution . The authors consider the various factors of air pollution , and tell us about the impact of air pollution on human health and environment .
АТМОСФЕРАНЫҢ ЛАСТАНУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРІН БАҒАЛАУ
мүмкіндік береді . Соның арқасында келушілерге бақылау жас ауды және экологи ялық соқпақ орындалуын жеңілдетеді [ 1 ]. Экологиялық білім мен тәрбие беру 1970 жылы БҰҰ деңгейінде ұйымдастырылған ( ЮНЕСКО ) " Адам және биосфера " деп аталған бағдарламаны қабылдаудан басталады . Онда алғаш рет халықаралық деңгейде табиғат ресурстарын қорғау және оны тиімді пайдалану туралы бағдарлама жасалып , кең экологиялық сипатталған болатын . Ал 1971 жылы Швейцарияда Еуропалық конференция өткізіліп , онда айнала қорщаған табиғи орта және табиғат қорғау мәселелер көтерілді . 1972 жылы Стокгольмде қоршаған ортаны қорғау туралы көпшілікке білім беру конференциясы болды . 1977 жылы Тбилиси қаласында өткен БҰҰ жанындағы ЮНЕСКО және ЮНЕП ұйымдары экологиялық білім беру туралы 40-тан астам шешімдер қабылдап , оның ғаламдық стратегиялық жоспарларын бекітті . Экологиялық білім берудің одан әрі даму кезеңдері атақты Найроби ( 1982 ж ), Беч ( 1983 ж ), Мәскеу ( 1987 ж ), т . б . қалаларда өткен конференцияларда жалғасын тапқаны мәлім . 1 . Атмосфераның ластануы мен ластаушы көздер . Атмосфералық ауаның ластануы және адам денсаулығына әсер ететінін факторларды талдасақ . Атмосфераның ластану мәселесі дүние жүзі бойынша ең бір актуалды мәселе болып отыр . Антропогенді әсер ету экологиялық мәселенің басты себебі . Дегенмен атмосфера табиғи ортаның ең бір негізгі жүйесі болса , оның тазалығы адам денсаулығына аса қажетті жағдай ретінде есептеледі . Тараз қаласының эхкологиялық жағдайы 60 жылдардың ортасынан бастап өзгере бастады . Содан бері қаланың экологиялық жағдайы бірте-бірте нашарлай берді : атмосфералық ауаның ластану деңгейі жоғарылады , ашық су қоймалардың су сапасы нашарлады , өнеркәсіптік улы заттарды қайта өңдеу шешілмес мәселеге айналды , қаланың өзіндік тазартылуы мен автокөліктерді каталитикалық нейтрализаторлармен жабдықтау мәселелері ұзаққа созылып кетті .
Ғылыми-техниканың ғарыштап дамуы табиғатты тиімді пайдалану ісін ұйымдастыруда адамзаттың алдына
45