¹ 2 ( 10 ) 2016
жақсы жайылымдар мен егістік алқаптары тартып алынды . Соғыс орасан зор мөлшерде шикізатты , азықтүлікті , малды және басқа да материалдық құндылықтарды жалмап жұтты . Әлеуметтік және ұлттық езгінің күшеюі , соғыс кесапаты -халық бұқарасының қайыршылануы , қымбатшылық , ашаршылық еңбекшілердің жағдайына ауыр әсер етті , және өлке халқының әр түрлі топтары тарапынан белсенді наразылық туғызды . Соғыс Ресей империясында пісіп жетіліп келе жатқан жалпыға бірдей дағдарыс үрдісін тездетті . Қазақстанның , Орта Азияның барлық аудандарын қамтыған , 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс - соның жарқын көріністерінің бірі .
Көтерілістің басты себептері - әлеуметтікэкономикалық және саяси сипатағы факторлар : отаршылдық езгінің күшеюі , жерді тартып алу , салықтар мен алымдардың шамадан тыс ұлғаюы , қазақ халқы мен аймақтың басқа байырғы халықтары жөнінде патша үкіметі жүргізген орыстандыру саясаты , қалың бұқара жағдайының күрт нашарлауы болды . Көтерілістің бұр ете қалуына патшаның 1916 ж . 25 маусымдағы Қазақстанның , Орта Азияның және ішінара Сібірдің 19-43 жасқа дейінгі " бұрана " еразаматтарын тыл жұмыстарна " " реквизицилау " жарлығы тікелей себеп болды
Жарлық туралы хабар жергілікті баспасөзде жарияланды және болыс басқарушыларының жиналыстарында оқылып , қосымша түсіндірілмелер мен түсініктемелер берілді . Қазақстанда көтеріліс патша жарлығы жарияланғаннна кейін басталды . Стихилық қозғалыс бірте бірте ұйымдасқан сипат алды , қарулы көтеріліске ұласа бастады : ірі ошақтары Жетісу мен Торғайда пайда болды . 1916 жылғы көтеріліс ұлтазаттық сипатқа ие болды . Көтеріліске қазақтармен қатар ұйғырлар , өзбектер , қырғыздар , дүнгендер қатысты ( Торғай , Орал , Ақмола , Семей , Жетісу ). Кеңес шешімі бойынша шығарылған құжат - қазақ ер-азаматтарын тыл жұмыстарына алуды кейінге қалдыру . Жеке-жеке бұрқ еткен толқулар көп ұзамай қарудың күшімен басып жанышталып , жұмысшыларды реквизициялау мен майданға жөнелту басталды . Қазақстанда әртүрлі аудандарында пайда болған стихиялы қозғалыс бірте-бірте ұйымдасқан сипат ала бастады .
4 . Оқушылардың баяндам алары , қосымша ақпарат-тары ( 6 мин ) - 1916 ж . Көтеріліс алдындағы жағдай . - Мемлекеттік Думаның көтеріліске қатысты пікірі . - Жазалау шаралары . 5 . 1916 жылғы Ұлт-азаттық көтерілістің ірі ошақтары
Жетісу ошағы Торғай
Қарқара Орал
1916 ж . Ұлт-азаттық көтерілістің басшылары : ( 10 минут ) ( ақпарат береді )
1 . А . Иманов |
|
9 . Ә . Жангелдин |
2 . Т . Бокин |
|
10 . А . Майкөтов |
3 . С . Меңдешов |
11 . Ә . Айтиев |
4 . Б . Әшекеев |
|
12 . Ә . Бөкейханов |
5 . Ж . Ниязбаев |
13 . Ә . Жүнісов |
6 . Б . Алманов |
|
14 . Ұ . Саурықов |
7 . Ж . Мәмбетов |
15 . Ә . Жанбосынов |
8 . Ж . Мыңбаев |
6 . Басқа елдердегі тарихи оқиғалар туралы мәлімет ( 1 мин ) 7 . Аргументті эссе жазу . Проблемалық сұрақты талдау ( 6 мин )
Проблемалық сұрақ :
- " Көтеріліс қазақ халқының сол кездегі жағдайын шеше алар ма еді ?" - Себептері ; - Қарсы аргументтер - Дәлелім - Қорытынды
Тақырып бойынша қорытынды ( 2 мин ) Толғаныс . 1 . Тест жұмыс беріледі . ( 5 мин ) 2 . Венн диаграммасы арқылы оқушылар алған білімдерін салыстарды . ( 2 мин )
Ұқсастығы мен үндестігі
Ïåäàãîãèêà
Либералдықдемократиялық
Революциялықдемократиялық
Сабағымыздың қорытындысы ретінде Әлихан Бөкейхановтың " Қазақ - қырғыз осы көтерілісте көп адамын өлтіріп , шаруасын күйзелтсе де келешекке қандай ел екенін білдірді . Алыспаған , жұлыспаған бостандық атына мінбейді , бұғаудан босамайды , еріқұлдықтан , әйелі күндіктен шықпайды , малына да , басына да ие болмайды " деген сөзімен аяқтағым келеді . Қорытынды жасау . Оқушыларды бағалау . Үйге тапсырма : " 1916 жылғы Ұлт-азаттық көтеріліс ", " Көтеріліс басшылары " туралы деректер жинақтау , реферат жазып келу .
68