Ïåäàãîãèêà ¹ 2 ( 10 ) 2016
СУЛЕЙМЕНОВА КУЛЬДЖАМАЛ БАЙГАЛИЕВНА , КҮНСЛЯМОВА МЕЙРАМГҮЛ МҰРАТҚЫЗЫ
Семей қаласының № 35 орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімдері
В статье рассматриваются вопросы организации исследовательской деятельности учащихся начальных классов . Освещены цели , задачи и методы исследований на уроках . Также представлена методическая разработка факультативного занятия .
Мақалада бастауыш сынып оқушыларының зерттеу қызметтерін ұйымдастыру мәселелері қарастырылған . Сабақта зерттеудің мақсаты , міндеттері және зерттеу әдістері көрсетілген . Сонымен қатар , факультативтік сабақтың әдістемелік үлгісі берілген .
The article deals with the organization of research activity of primary school children . When covering goals , objectives and methods of research in the classroom . Also presented methodical development of extracurricular activities .
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАҒЫ ТАҢДАУ САБАҚТАРЫНДА ЗЕРТТЕУ - ІЗДЕНУШІЛІК ЖҰМЫСТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ
Жалпы ұлттық деңгейдегі 12 жылдық жалпы орта білім берудің басты мақсаты - еліміздің әлеуметтік , экономикалық және саяси өміріне белсенді қатысуға дайын , бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дайындау . Бәсекеге қабілетті жеке тұлға деп өмірдің қай саласында болмасын еркін де нақты , жауапкершілікпен ойлайтын , әр түрлі жағдайларға бейімделе білетін , бойында шығармашылық қасиеттері қалыптасқан тұлғаны айтамыз . Осыған орайда мектебімізде оқушыларды аймақтық компонент негізінде зерттеу-ізденушілік іс-әрекетке баулу ; жүйелі түрде қатыстыру ; жан- жақты тәрбиелеу мақсатында 1 сынып оқушылары арасында " Біз ізденімпаз баламыз " таңдау сабағының бағдарламасы және оқушыларға арналған зерттеу-ізденушілік дәптері ұсынылады .
Таңдау сабағының өзектілігі : Зерттеушілік - бала табиғатына тән құбылыс . Білуге деген құштарлық , бақылауға тырысушылық тәжірибеден өткізуге дайын тұру , әлем туралы жаңа мәлімет жинауға талпынушылық қасиеттер балаға тән дәстүрлі мінез . Таңдау сабағының мақсаты : 1 сыныпта дүниетану пәніне арналған " Біз ізденімпаз баламыз " атты таңдау сабақтары және сабақтан тыс уақытта оқушылардың зерттеу- ізденушілік жұмыстарын ұйымдастыру тәжірбиесін талдау , оның тиімділігін анықтау . Міндеттері : 1 . Тақырып бойынша теориялық мәлімет бере отырып , оқушыны ізденушілікке баулу , оған зерттеу дағдысы мен білігін игерту . 2 . Зерттеу жұмысының барысын , жоспарын құру . 3 . Эксперименттік жұмыс жасау барысында , оқушыны қоршаған ортаны танып білуге құштарлықтарын арттыру .
4 . Тақырып бойынша қорытынды жасау арқылы , оқушының таңдаған бағыты бойынша өзінің даму деңгейіне шығуына мүмкіндік туғызу , ғылыми жоба қорғауға дағдыландыру .
" Біз ізденімпаз баламыз " таңдау сабақтарының өткізілу түрлері : 1 . Зерттеу сабақтары 2 . Шығармашылық сабақтар 3 . Практикалық сабақтар 4 . Теориялық- қортындылау жұмысы : ғылыми жобалар қорғау . Зерттеудің әдіс- тәсілдері : - Бақылау - Әңгімелеу , салыстыру - Практикалық жұмыс - Теориялық материалдарды жинақтау ;
- Тақырып бойынша материалдарды іріктеу ; - Ақпарат көздерінен мәлімет алу , тәжірибе жасау , сұхбат алу , қорытынды жасау , ғылыми жоба қорғау ; Оқушылардың зерттеу- ізденушілік таным белсенділігін , қызығушылығын арттыру мақсатында жұмыс әр түрлі формада жүргізіледі : - Топтық жұмыс - Жұптық жұмыс - Ата-анамен баланың жұмысы - Өзіндік жұмысы Күтілетін нәтиже : Оқушылардың ынтасының , қызығушылығының артуы . Жасампаз және өнерпаз тұлғаның қалыптасуы . Зерттеу жұмысының алға қойған мақсатының орындалуы , дәлелденуі . Алдымен зерттеу тақырыбын таңдағанда , балаларға қызықты болатынын , сол затты көре алатындай , ұстай алатындай мүмкіндік болуы қажет . Оның мақсатытаңдалған зат бойынша жан-жақты ақпаратты жинастырып , шағын баяндама дайындайтынын алдынала түсіндірілуі керек . Әрине , бұл жұмыс түрі кішкентай оқушылар үшін күрделі және жаңа . Оларға ақпаратты табу үшін көптеген тәсілдер бар екенін айтып түсіндіру қажет . Зерттеу жұмыстары жалпы жүйесінің негізгі кезеңдері : 1 . Проблеманың өзектілігі ( болашақ зертеулерді анықтау , проблемаларды табу ); 2 . Зерттеу саласын анықтау ( негізгі мәселелерді белгілеу ); 3 . Зерттеу тақырыбын таңдау ( зерттеу шеңберін белгілеу ); 4 . Шешімге келу тәсілдерін анықтау , жүйелеу ( зерттеу әдістерін таңдау ); 5 . Зерттеу жүргізудің жүйелілігін анықтау ; 6 . Ақпаратты жинау , реттеу ( алған білімдерін есепке алу );
7 . Алған материалдарды жинақтау , талдау ( белгілі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып , материалдарды жинақтау );
8 . Есеп беруге дайындалу ( негізгі түсініктерге анықтама беру , зерттеу нәтижесі бойынша хабарлама дайындау );
9 . Баяндама ( зерттеу нәтижелерін құрбылары алдында баяндау , сұрақтарға жауап беру ). Зерттеу- ізденушілік технологиясын қолданудың түпкі мақсатының бірі оқушыларда жинақтаған материалды , өткізілген тәжірибелерді талдап , одан қорытынды шығару , мәнді - мәнсіздерін ажырату , бақылаған өзгерістерге қорытынды жасай отырып , аймақтық
51