¹ 2 ( 10 ) 2016 Ïåäàãîãèêà
ЖҰМАНИЯЗОВА ӘЙГЕРІМ ЖҰМАНИЯЗҚЫЗЫ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ , 2 курс магистранты
САДЫКОВА РАЙГУЛЬ АЛИМГАЗИЕВНА
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ , а . ш . ғ . к ., доцент м . а .
Мақалада пәнаралық байланыстар негізінде , кіріктірілген сабақтарды оқыту процесінде жоспарлау және жүзеге асырылуы туралы қарастырылады .
В данной статье рассматривается планирование и осуществление интегрированнх уроков в учебном процессе на основе межпредметных связей .
This article focuses on the planning and implementation of integrated lessons learning process on the basis of interdisciplinary connections .
ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАР НЕГІЗІНДЕ ИНТЕГРАЦИЯЛЫҚ САБАҚТАРДЫҢ ЖОСПАРЛАНУЫ ЖӘНЕ ЖҮЗЕГЕ АСУЫ
Қазақстан қабылдаған " Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2010-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы " республикаға еуропалық білім беру кеңістігіне интеграциялануға мүмкіндік береді және " өндіріс пен ғылымды интеграциялауда жоғары білім беру экономиканың барлық саласы үшін құзыретті , бәсекеге қабілетті кәсіби маман даярлауды қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады "[ 1 ].
Көпшілігінде психолого - педагогикалық зерттеулер интеграция мәселелерінің жеке аспектілерін ашады және кешенді жағдайын көрсетеді . Пәнаралық байланыстардың идеясы және өзіндік дидактикалық мәселесіне ауысуы Я . А . Коменский , И . Г . Песталоцци , А . Дистервег , К . Д Ушинский сияқты әртүрлі ғасыр педагогтарының теориялық және практикалық ізденістерімен байланысты .
Пәнаралық байланыс және интеграция ұғымына орыс ғалымы педагог К . Д . Ушинский көп үлес қосты . Оның " Адам- тәрбие құралы ретінде " атты жұмысында 7 өзара байланысты талдай отырып , пәнаралық байланыстардың психологиялық негіздерін ашты . Оларға : қарама- қарсылық , ұқсастық , уақыт ретімен , мекенімен , талқылау байланысы , жүрек соғысымен және даму байланысы арқылы талдады [ 2 ].
Ғылыми интеграцияның пайда болуына байланысты білім мен әдістерді қалыптастыруда пәнаралық байланыстардың қалыптасуы жүрді . Оған дүниетаным , әртүрлі пәндердегі білімдер мен қабілеттерді дамыту , және нәтижеге жету барысы қарастырылды . Пән бойынша кіріктірілген сабақтар қазіргі уақытта көптеп өтілуде . Оқушыларға түсінікті болуы , білім мен білік , дағды қалыптастыруда жаңа сабақ ретінде өткізіледі . Мектептерде оқушылар пәнді дұрыс түсінбегендіктен , сабақтары нашарлай түседі , олардың алдын алу үшін коррекционды білім беру көмектеседі . Ертеректен бастап оқушыға пәнді қызықтыратын сабақтар өткізіп , білім алуына көмектесу қажет [ 3 ].
Ғылыми әдебиеттерде интеграцияның әртүрлі аспектілері қарастырылған . Мысалы , көптеген еңбектерде интеграцияның логикалық-әдіснамалық және жалпы теориялық мәселелері ашып көрсетілсе , кейбір жұмыстарда техникалық ғылымдар саласындағы интеграция мәселелері қарастырылған .
Интеграциялық сабақтар келесі талаптарға сай болуы қажет :
1 . Сабақ оқушыға әртүрлі білімдер беруі қажет ; 2 . Оқытушы оқушылардыңтаным қызығушылығын арттыру қажет ;
3 . Сабақ оқушылардың ойлау қабілетін дамыту керек ;
4 . Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін көрсету керек . Мұндай сабақтарды жиі- жиі өткізсе жаңалығы мен қызығушылығын жоғалтады . Сонымен қатар барлық тақырыптар және оқу бағдарламасының бөлімдерін интеграциялау маңызды емес [ 4 ].
Интеграцияланған сабақты келесі қасиеттерінен көруге болады :
- Интеграцияа негіздің болуы ( мәселе , теория , меңгеру тәсілі және обьектісі )
- Білім беру мазмұнын таңдаудағы интеграциялық енгізілім : білім , қабілет , іс - әрекетке жетудегі бағалы бағыттылық формасы ;
- Сабақ өткізудің адекватты формасын таңдау , оқушылардың әртүрлі жекешеліктерін дамытуды қамтамасыз етеді . Оқыту әдістемесінде " интеграция " термині - бұл білім беру заңдылықтарын оқытатын ғылым , оқушыларды белгілі бір оқу процесі арқылы тәрбиелеу , дамыту .
Интеграцияланған сабақтың әдістемесін қарастырайық [ 5 ]. 1 . Интеграцияланған сабақты өткізу мақсаты мен міндеттерін анықтап алу . 2 . Берілген материалдың мазмұнын қарастыру . Интеграцияланған сабақты өткізу үшін қажет : а ) әртүрлі оқу пәндері бойынша бағдарламаны анализдеу ; ә ) бірдей тақырыптарды таңдап алу ; б ) жетекші идеялардың позициясымен байланыстыру ; Оқыту әдістері мен құралдарының әсерінен интеграцияланған сабақтар 3 формада қарастырылады : Жеке , топтық , фронтальды . Интеграцияланған сабақтардың мақсаттарына сәйкес нәтижелерін қарастыруға болады : - Пән бойынша білім деңгейінің жоғарылауы ; - Интеллектуалдың қабілетінің өзгеруі ; - Оқушылардың сөйлеу мәнерінің дамуы ; - Оқушылардың эмоциялық дамуы ; - Оқушылардың таным қызығушылығының өсуі , сабақта және сабақтан тыс уақытта активті және жеке жұмыс жасауды үйрену ;
44