EURASIAN EDUCATION №2 2015 | Page 14

¹ 2 ( 2 ) 2015
Âîïðîñû îáðàçîâàíèÿ
- коучте біршама практикалық тәжірибесінің болуы міндетті емес ;
- коучинг білім алушыларда нақты дағдыны қалыптастыруға бағытталған ; - басты назарда , әдетте , кәсіби проблемаларды шешу ; - кеңес беру мақсаты нақты , қысқа мерзімді мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған ;
- коучинг дамудың белгілі бір бағыттарын қарауға , нақты мәселелерді шешуге бағытталған .
Ал енді кезекті коучингтерден кейінгі ой толғанысымызбен бөліссек . " Оқушылардың ғылымизерттеушілік ізденісін қалыптастыру " тақырыбы төңірегінде ой қозғап , оның негізі қайда ? қалай ? не үшін ? деген сұрақтарға бірлесе жауап табуға тырыстық . Жоғарыдағы мәселені зерделей келе , коучингсеминарды өткізуді жөн көрдік . Мақсаты : Оқушылардың ғылыми зерттеу жұмыстарының жандануына ықпал ету және құзыреттіліктің дамуына жағдай жасау . Коучингтен күтілетін нәтиже : қатысушылар жобалау әдісінің негіздерін меңгереді ; оқушылармен ғылымизерттеу жұмысын жүргізуге машықтанады . Коучингтің басында әріптестер арасында жағымды психологиялық жағдаят қалыптастыру мақсатында тренинг ұйымдастырылды . Жұмыстың бұл түрінде әріптестерім эмоцияға беріліп , жағымды психологиялық орта қалыптастыруға тырысты .
Мұғалімдердің қызығушылығын ояту мақсатында " Құстар сабағы " атты бейне фильм ұсынылды . Бейнефильм көрсетілгеннен кейін әр топтан фильмнен қандай әсер алғандығы жайлы сұралды . Бейне фильм көрсетілген сәтте мұғалімдердің мұқият құлақ салып , ерекше назар аударғандарын байқадым . Көпшілік ұстаздар өз ойларын еркін жеткізді , алған әсерлерімен бөлісті . Дегенмен , селқостық танытқан ұстаздар да болды . Топта отырған кейбір мұғалімдердің үнсіз қалып , кейбір мәселелерге өз ойларын ашық білдірмегені де байқалып тұрды .
Коучинг барысында ұстаздар " Фиш бон " стратегиясының көмегімен проблеманы анықтап , шешу жолдарын тауып , қорытынды жасап үйренді . Сондайақ ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастырудың алғашқы қадамдары тұрғысында ой қозғап , топта талқылауға мүмкіндік берілді .
Келесі кезекте әрбір топқа қима қағаздар таратылып , абстрактіні мағынасына қарай сәйкестендіру тапсырмасы берілді . Бұл тапсырманы орындау барысында ұстаздар қауымының қиналғандығы байқалды , әйтсе де бірлесе отырып жұмыс жасаудың арқасында тығырықтан шығу жолдарын іздеп , дұрыс жауапты табуға тырысты . Қатысушылардың тақырып төңірегінде білімдерін толықтыру мақсатында таныстырылым көрсетілді . Таныстырылым барысында зерттеу мен жобалаудың айырмашылығы айқындалып , жобалаудың бірнеше түріне түсініктеме берілді .
Осы мәселе анықталған соң " Оқушылардың ғылымизерттеушілік ізденісін қалыптастыру " атты таратпа ресурс алға тартылды . Өз идеялары мен таратпа материалдағы айтылған ойларды салыстыра отырып , Бононың " 6 ойлау қалпағы " әдісі арқылы топта талқыға салды . Қатысушылар қалпақтың түсіне байланысты деректер жинап , нақты дәлелдер келтіріп , өз позицияларын қорғауға тырысты . Әріптестер бұл әдіске зор қызығушылық танытты . Ұстаздар қауымымен жұмыс жасау өте қызықты .
Себебі оқушы рөліндегі ұстаздардың әрекеттерінен , ойпікірлерінен жаңа үрдіске деген қызығушылық аңғарылып тұрды . Ұстаздар жай уақыт өткізу мақсатында емес , кәсіби тұрғысында дамуды көздеген сияқты болып көрінді .
Коучингке қатысқан әріптестерім ұжымдық жұмыс барысында орын алған жағымды психологиялық ахуалдың маңыздылығын ерекше атап өтті . Олардың пікірінше , тек қолайлы орта ауқымында ғана үйренуге ең тиімді жағдайлар бар . Жағымды психологиялық ахуал бірінші мезетте үйренушілердің еркіндігін меңзейді . Бұл еркіндік өзара сыйласымдық , жолдастық , бір-біріне бейімделу және бөтен пікір мен көзқарасты жағымды тұрғыдан қабылдау мен оны түсінуге ұмтылудан , оған төзе білуден тұрады . Осыған сәйкес , сондай ортаның ішінде мұғалімдер басқалардың ықпалында болып , өздерінің педагогикалық тәжірибелері мен білімдерін толықтыра түскендерін байқатты . Коучинг соңында қатысушылардан кері байланыс парағы алынып , онда өздерінің не үйрендік , не білдім және сіз үшін ең маңыздысы деген ойларын былай білдірген :
- коучингтің өз мақсатын қатысушыларға толық жеткізе алғандығы ; - коучинг тақырыбының дұрыс таңдап алынғандығы ; - әрбір әріптестерімнің өзіндік ой-пікірлері ; - ойды ортаға салу , талқылау керек екені ; - ешқандай ыңғайсыздық жағдай болмастан , бірлесе жұмыс жасау ;
- ең бастысы өз қиындығың мен проблемаңды анықтай білу , сол арқылы шешу жолдарын табу ; - бірлесе жұмыс жасап , үздіксіз даму . Біздің о й ымша , ә р коучинг ө ткен сай ын ә р қатысушы бұл үдерістің маңыздылығын іштей сезетін сияқты . Байқағанымыз , олардың топтағы әрекеттері , пікірл ер і , бір ін-бірі бағал ауы коучингтегі құ нд ы жұмыстардың бірі болып саналады . Коучинг кім үшін ? Кәсіби даму жолындағы мұғалім үшін . Коучинг туралы ойлар не үшін жазылады ? Ол келешек жұмыстарды байқауға , тәжірибеде қажетті идеяларды қолдануға көмектеседі . Сәтті жақтары : Ғылыми -зерттеу жұмыстарында оқушылардың шығармашылық , ізденушілік қабілеттерін дамытуға ықпал ететін жаңашыл тәсілдермен танысып , ғылыми - зерттеу жобасындағы ең маңызды мәселелерді көре білуге үйренуі , ынтымақтастықта жұмыс жасағаны . Жаңашыл әдістерді өз тәжірибелерінде пайдалануға мүмкіндік алуы .
Сәтсіз жақтары : Жоба жазудағы мұғалімдердің қиындықтары мынада болды : тақырыпты таңдау ; тақырыптың өзектілігін ашу және оны практикамен байланыстыру ; жобамен жұмыс істеу кезеңдерін , зерттеу жұмысының бағалау критерийлерін дұрыс білмеу ; жүйелеп жазу дағдыларының болмауы ;
Коуч-мұғалім ретінде түйгеніміз - өзгеге үйрету арқылы өзі де кәсіби тұрғыда өсіп , машықтана бастадық . Бойымыздан өз ісімізге деген сенімділікті байқай бастадық . Алғашқы коучингтермен салыстырғанда мұғалімдердің топта жұмыс жасау дағдысы жақсара бастады . Қатысушы мұғалімдердің өзара әрекеттестікке түсіп , топта өнімді жұмыс жасау арқылы өздеріне бұрыннан таныс емес әдістер мен стратегияларды өз зерделерінен өткізуге деген талпыныстары сезілді . Әріптестеріміздің кәсіби тұрғыда өсіп , жетілуіне аз да болса өз үлесімізді қоса алғанымызға қуаныштымыз .
12