Ïåäàãîãèêà
белестерге шығаратын да біздің осы қоғамдық татулығымыз . Бірліксіз ел тозады , бірлікті ел озады дейтін даналықтың шындығына бүгінде бәріміздің көзіміз жетіп отыр ", - деп Елбасы Н . Ә . Назарбаев айтқандай бүгінде мемлекетімізде ұлттар достығы берік сақталып отыр . Еліміздің ұлттық құрамына тоқталсақ , Қазақстанда 120-дан астам ұлт ( этностар мен этникалық топтар ) өкілдері тұрады . 2006 жылдың 1-шілдесіндегі жағдай бойынша қазақтардың саны 11008,0 мың адамды , орыстар - 2962,1 мың , украиндар - 444,7 мың , өзбектер - 433,5 мың , ұйғырлар - 231,4 мың , татарлар - 229,1 мың , немістер - 222,5 мың адамды құрады . Республика халқының жалпы санында ең көп үлес салмақты қазақтар - 58,9 % және орыстар - 25,9 % алып отыр . Басқа этностар мен этникалық топтар үлесіне республика халқының 15,2 % тиесілі болып табылады . 2006 жылдың 1 қаңтарындағы жағдаймен салыстырғанда қазақтар саны 94,7 мың адамға , немесе 1,1 %, -ға, тиісінше өзбектер - 4,6 мың , немесе 1,1 % -ға, ұйғырлар - 1,6 мың , немесе 0,7- % -ға өсті ; ал орыстардың саны 17,2 мың адамға , немесе 0,4 % -ға, тиісінше украиндар - 4,1 мың , немесе 0,9 % -ға, татарлар - 0,5 мың , немесе 0,3 % -ға және алмандар - 0,2 мың , немесе 0,1 % -ға азайды .
4-оқушы : Ассамблея қызметінің арқасында Қазақстанда этностық немесе діни ерекшелігіне қарамастан әрбір азаматтың Конституциямен кепілдік берілген азаматтық құқықтары мен еркіндігі толығымен қолданылатын этносаралық және конфессияаралық келісімнің айрықша үлгісі қалыптасты . Қазақстанның көпэтностық бай кеңістігінде сенім , келісім мен өзара түсіністік үлгісі орнады . Бүгінде республикада Қазақстан этностарының мәдениеттері , тілдері , дәстүрлерінің дамуына қажетті барлық жағдай жасалған . Этномәдени бірлестіктердің өзінің саны тұрақты өсуде , қазір олар 800-ден асады , оның ішінде 28-і республикалық . 15 тілде газет-журнал , 8 тілде радиобағдарламалар 7 тілде телебағдарламалар шығады . Білім беру толықтай өзбек , тәжік , ұйғыр және украин тілдерінде жүргізілетін 88 мектеп жұмыс істейді . 108 мектепте 22 этностың тілі жеке пән ретінде жүргізіледі . Осымен қатар , балалардан басқа үлкендер де 30 этнос тілдерін оқуға мүмкіндік алған 195 этно-білім беру кешендері , жексенбілік және лингвистикалық мектептер ашылды . Қазақ және орыс театрларын қоспағанда елімізде тағы төрт ұлттық - өзбек , ұйғыр , кәріс және неміс театрлары жұмыс істейді . Ортада қыздардың орындауындағы өзбек биі . 5-оқушы : Әр жыл сайын Қазақстан этностарының тілдерінде бірнеше ондаған жаңа кітаптар жарық көреді . Жыл сайынғы халықтық мерекелер Наурыз , 1 мамыр - Қазақстан халқының бірлігі мерекесі , масленица , сабантой дәстүрге айналды . Егер мемлекеттің қалыптасу кезеңінде басты міндет этносаралық төзімділік пен қоғамдық келісім негізінде қоғамды біріктіру болса , ел дамуының жаңа кезеңінде , стратегиялық басымдық ретінде , қоғамның барлық азаматтары мойындаған ортақ құндылықтар мен қағидаттар жүйесіне негізделген Ұлт Бірлігіне жету болып табылады . 6- оқушы : Сондықтан 2010 жылы сәуірде азаматтық қоғам мен мемлекеттік институттардың , азаматтардың сындарлы ұсыныстарын жинақтаған Қазақстанның Ел Бірлігі Доктринасы қабылданды . Қазақстанның Ел Бірлігі Доктринасы - халықтың , уақыт талабына сәйкес , бірігу қажеттігін түсінуіне негіз . Бұл - бізді қандай күш біріктіреді және біртұтас етеді - соны түсінудің тәсілі . Бұл - болашаққа бірігіп ұмтылудың серпіні .
7-оқушы : Діні Қазақстан жұртында 75 % мұсылмандар ( этникалық мұсылмандармен қоса алғанда ), 25 % христиандар . Елде дінге шек қоймаған . Бірақ діни еркіндікті шектейтін кейбір заңдар бар . Халқының негізгі бөлігі мұсылмандар болса да , ҚР зайырлы мемлекет . 8-оқушы : Қоғамдағы ұлтаралық келісім мен татулыққа ықпал ететін негізгі факторлардың бірі - тіл жағдайы . Кез келген халықтың тілі - оның салт-дәстүрін , әдетғұрпын , әдебиеті мен мәдениетін сақтауының негізгі болып табылады . Соған сәйкес біздің елімізде де тіл саясатына мемлекет тарапынан ерекше көңіл бөлініп
¹ 1 ( 1 ) 2015
отыр . Тіл саясаты Қазақстандағы ұлт саясатының маңызды тармақтарының бірі болып табылады . Қазақстан Республикасының бүгінгі таңда жүргізіп отырған тіл саясаты ең алдымен елдің әлеуметтік-саяси тұрақтылығына , қоғамдағы ұлтаралық , этносаралық келісімдерді нығайту бағытталған . Себебі , әр ұлттың тілі мен мәдениеті , даму жағдайлары белгілі бір мөлшерде халықтар арасындағы қарым-қатынастарға , байланыстарға да өзіндік әсерін тигізеді .
9-оқушы : Сонымен қатар , қоғамдағы демократияландыруды одан әрі тереңдету , құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам қалыптастырудың басты проблемаларын шешу кезек күттірмейтін мәселелердің бірі . Осы даму жағдайлардың барлығында да ең алдымен , Қазақстан халқының біртұтастығының сақталуы , әр ұлттың өзінің жеке мүдделерімен қатар жалпыұлттық , мемлекеттік мүдделерді де естен шығармауы қажет . 10- оқушы : Қазіргі Қазақстан - бұл бұрынғыдан өзге , жаңа саяси-басқару және әлеуметтік-экономикалық құрылымы қалыптасқан , дүниежүзі мойындаған тәуелсіз мемлекет . Мұнда жалпыадамзаттық құндылықтардың ішінде бостандықты , еркіндікті , өзара келісімді қоятын көптеген ұлт өкілдері бейбіт және тату-тәтті өмір сүруде . Аса жоғарғы руханият пен ой-өріс жоғарылығы үйлесім тапқан қазақстандықтардың күш-қайраты қоғам өмірін батыл да түбегейлі қайта құруда шешулі фактор болып табылады .
11-оқушы : Тәуелсіздік жолын таңдаған Қазақстан үшін сол тәуелсіздік пен егемендіктің , бостандық пен еріктіліктің негіздерін қалай отырып , оны одан әрі сақтап қалу - өмірлік маңызды мәселе болып саналады . Әрине , қазір басқа да елдердегідей , бізідің қоғамымыз да өзінің тарихи дамуындағы ауыртпалықты кезеңнің бірін басынан өткеріп отыр . Бұл жағдай дүниежүзілік қаржылық-экономикалық дағларыстың салдарымен байланысты екендігін әрбір саналы ел азаматы түсінеді . Бүкіл қағамды шарпыған әлеуметтік-экономикалық дағдарыс еліміздегі жұмыссыздық мәселесін одан әрі шиеленістіріп , жұмыспен қайту өзекті мәселеге айналып барады . Сондықтан , жұмыссыздыққа тап болған адамдар нәсіліне , ұлтына , діни наным-сеніміне қарамастан мемлекеттің тарапынан әлеуметтік тұрғыдан қорғалуға құқығы бар . 12-оқушы : Яғни , ұлтына , шығу тегіне қарамастан адамдарды әлеуметтік қорғау ұлт саясатындағы өзекті проблеманың бірі болып табылады . Себебі , қоғамдағы ұлттық қаныстарға теріс ықпалын тигізетін фокторлардың бірі - осы жұмыссыздық . Бұл тұрғыдан алғанда елімізде біліктілікті арттыру , қажеттілікке сай кадрларды қайта даярлау сияқты бірқатар шаралар жасалынып жатқаны анық . Қазақстанды мекендейтін әлеуметтік-этникалық қауымдастықтар ұлттықмемлекеттік құрылысқа қатысуына қарай және өздерінің мәдени даму қарқынын айқындайтын ерекше жағдайларға қарай бір-бірінен өзгешеленеді . Соған сәйкес мемлекетіміздің негізігі міндеті - барлық ұлттар мен этникалық топтардың құқықтары мен бостандықтарын тең дәрежеде қорғау үшін тиімді жолдарын қолдану . Бұл тұрғыдан алғанда Қазақстан қоғамының тұтастығы мен тұрақтылығын сақтаудың бірден-бір жолы - бұл барлық қазақстандықтардың саяси санасын жалпы азаматтық құндылықтар негізінде қалыптастыру мен жетілдіру болып табылады .
13-оқушы : Дағдарысты қоғамның қиыншылықтарына қарамастан Қазақстандағы ұлтаралық қатынастар саясаты тұрақты қарқынмен дамуда . Әрбір ұлт , әрбір этнос қоғам мен мемлекет алдындағы жауапкершілігін осындай сәттерден таныта білу керек . Дүниежүзінің тарихи тәжірибесінің көрсетіп отырғандай , ұлт саясатының қандай кезеңде , қандай жағдайда болмасын мемлекет пен қоғам алдындағы маңызды проблемасы болып қала бермек . Сондықтан елімізде іске асырылып отырған ұлт саясаты ұлттық өмірде бейіт жолмен реттеудің және дамытудың маңызды фокторы болып табылады . Бұл бағыттағы Қазақстанның тәжірибесі , атқарып жатқан іс-шаралары әлемнің көптеген елдерінде
57