¹ 1-2 ( 16 ) 2017
жағынан алғанда өте ауыр еңбекті керек ететін жұмыс болды . Осы тұстағы басқыншылар режиміне қарсы тұратын барлаушылыққа қатыспай аман қалғаным ол да көңілге қонарлық жай еді . Оған қарағанда , баспаханада жұмыс істеп , әріп теруді қиындық деп санауға да болмайды .
Бір жарым ай жұмыс істей келе қызметтес адамдармен таныса бастадым . Бізбен бірге жұмыс істейтін аға журналистің негізгі мамандығы медицина ғылымының докторы , осы жердегі ең бай аталатын индонезиялық халықтың 140 мыңнан аса халқын аузына қаратқан бірінен кейін бірі 300 жыл басқарып келген патша әулетінің тұқымынан шыққан адам екен .
Енді осы қыздың маған кездескен сайын шексіз құмарлана қарауы , оның үстіне сұлулығы мен сымбаттылығы , сүмбіл шашы мен алма мойыны , ұзын кірпіктері арасынан маған мөлдіреп қараған көзі , нәзік белі мен пісте мұрыны , бал шырынды сөзі мен ақ қағаздай кіршіксіз аққұба жүзі , кең маңдайы мен сымбатты тал шыбықтай бойы , жібек мінезі бар ақ сұңқардың ойда жоқта жан- жағымнан аумен тартқандай тоқтатпай өзіне еріксіз баурап әкеткен еді , - дейді Ғалекең .
Табиғатында байдан гөрі кедей , жарлыжақыбайларға жақсы қарап , қамқорлық жасайтын адам көрінеді . Қала халқының басым көпшілігіне өзіне қарасты қызметкерлері арқылы азық- түлік , товар таратып беріп тұрады екен .
Жоғарыдағы айтылған қыздың жүрек жылуынан ор ын алған көңіл ер іксізден ос ы қаланың орталығындағы екі тәжілі 26 пәтерлік лағыл тастан салынған үйінде тұруға тура келді . Бұл үй дем алу мен қонақ қабылдауға арналған үй көрінеді . Амстердамдағы қызмет орны да электр поезімен төрт жарым сағат жүріп баратын үлкен қызмет сарайы ретінде салынған ( Елисейский дворец ) ғимарат екен . Бұл ғимарат теңіздің арғы жағ алауынан келетін елдердің де өкілдер ін қабылдайтын көрінеді .
Осы үйде бірге тұра келе Голландияның бұрынғы королінің қызы принцесса Иока Мульдерсамен үйленетін болып келісіп , күйеу бала болуға тура келді . Бір айта кетер жайт күйеу жігіт болуға ата - анасының ризашылығын алып қызбен келіскенімде , олардың діни сенімдері бойынша қосылатын екі адамның сүйіспеншілігі тұрақталып , толық бекігенше қызға тиіс уге бол майтын көрінеді . Егер бұл шарттары бұзылған жағдайда , оның үстіне басқа елдің азаматына кететін қыз Алланың кәріне ұшырап , ажал ажыратады деген діни сенімге саяды екен . Сөйтіп , осы қосылатын қызыммен 1943 - жылы Рим папасы басқаратын шіркеулік ұйымға барып некемізді қиғанша бірге тұрдық та , 1943- жылы 2- қаңтарда некеміз қиылып , Иока екуміз сол күннен бастап үйлі- баранды болдық . Католиктік дін ұстаушы адамның ұйғарымы бойынша менің әйелім Иока сол күні мұсылмандық дінді қабылдады да , сол күннен бастап бірге тұрдық . 1944 -жылы Варшаваны азат еткен күні менің ұлым Хорат дүниеге келді . 1944 - жылы 2- сәуірде неміс - фашист басқыншыларынан Голландия мемлекеті азат етілді . Рим папасының хабарлауы бойынша бұрынғы Голландияның королі жүрек параличінен қайтыс болады .
1945 - жылы 15- сәуірде Иоканың апайы Виниамина Нидерландының королі болады ( коронованная Папой Римским в г . Риме ).
Өз өмірімдегі көрген қызығым мен қамсыз уақытым осы болса да , туған жерге оралу еш ойдан шықпады . Өз елімдегі ауыр тұрмысты сезе тұрсам да , өзім сүйіп қосылған жарымды алып кеткім келді . Сол
Òàðèõ
мақсатта туыстарынан рұхсат сұрадым . Туған - туыстары Иоканы басқа елдің азаматшасы болып кетуіне келісім бермейтіндігін , өз басымның елге оралуыма қарсы емес екендіктерін мүмкіндік болған жағдайда жанұяма қайта оралуымды қалайтындықтарын жасырмай ортаға салды .
Жанұямызбен бірге өткізіп жатқан және жақсы өмірімізді де тастап кету оңайға соққан жоқ . Бірақ та шеттегі ешқандай жақсы өмір туған жерді алмастыра алмайтындығына ешқандай шек келтіруге болмайтындығына көзім анық жетті .
Сонымен туыстарымның өз басыма елге оралуға қарсылығы болмағандықтан , сол жердің жергілікті жерінің Орталық Коммунистік партиясынан , корольдықтан , " Правда " газетінің редакторынан , жергілікті жердегі неміс - фашист басқыншыларына қарсы күресуші ұйымның орталығынан елге оралуға рұқсат етілген құжаттар алып , 1945-жылы 18-тамызда Кеңестер елінің зонасынан өтерде шет елден өз еліме оралғандығым үшін түрмеге алындым . Елге әкеле жатқан Голландия ақшасының құнымен есептегенде 2 миллион гулденнің мүлкі түгелдей тәркіленді . Жоғарыдағы берілген рұқсат құжаттарды ұсынудың нәтижесінде өз басымды түрмеден әзер босатты . " Байтал түгіл бас қайғы " дегендей дүниені қойып , басымды зорға сауғаладым .
Елге оралғанша біраз уақыт Польша мемлекетінде тұруға тура келді . Осы мемлекетте жүрген кезімде өзіммен бірге әскер қатарында болған ұшқышты кездестіріп , туысымды осы арадан тапқандай болдым .
Осы кездесуімізден кейін жолдасымның ақылы бойынша үйге келіп-кетіп араласып жүрдім . Досымнан басымнан өткен оқиғаны да жасырғам жоқ . Кей күндері ұзақ та сырласып отыратын күндеріміз болды . Сол бір сырласуда жолдасым Голландиядан күдеріңді үз . Өз басың аман - есен болып , еліңді тапсаң үлкен олжа болар деген ойын да жасырмай айтып жүрді . Елге рұқсат алып жүріп кету сәті де тез арада түсе қоймады .
Сөйтіп , біраз уақыт өткен соң , менің салт жүрген өміріме жаны ашыды ма екен , кім білсін , тағы да бір күні бас қосып әңгімелесіп отырғанымызда : " Біз қанды қырғын соғыста бүкіл жолдастарымыз өліп , оның ішінде екеуміз ажал аузынан қалған бақытты жандармыз деп санаймын . Сол сұрапыл ауыр күндерде сүйегіміз шашылып , бұл өмірді көру үміті де болмайтын сәттерді де бастан кешірдік , ол өзімен кетсін , ендігі өмірдің жақсы өтуін де естен шығармаған жөн . Мына сенің осы жалғыз жүріп жатқан өмірің де менің жаныма қатты батады . Сен жалғыз жүрмей тұрмыс құруың керек , осы арадан қалайда жалғыз кетпей үйленіп кетудің қамын ойлағаның жөн ", деді . Енді тағы бір үйіне келіп әңгімелесіп отырғанда " немене әлі жалғыз тұрып жатырсың ба , жоқ әлде бір өзіңе серік болар адам таптың ба ?" - деп сұрағанда , мен : " Бұл арада кімді танимын , салт атты , сабау қамшылы жалғыз адамға кім қызын бере қояды ", - дедім . Осы сөзден кейін жолдасым көп ойланыңқырап отырып : " Оның да рас , бірақ осы әңгімені бастаған өзім едім , алайда , мен өз ортаммен тон пішкен екем , оны да мойындаған жөн . Мен осы әңгімені өзім бастап өз сөзімді өзім жұтып , сені еліңнен жырақ жүргенде мазақтағандай болмайын , менің қазір тұрмыс құрмаған 5 қарындасым бар , бірақ біздің салтымызда қыз баланы жасына қарай тұрмысқа шығуға байланысты шаруаларды үйретіп дайындайды . Үй болудың қам -қарекетін, жолдасымен қарым - қатынаста болуды біледі деген кезде тұрмыс құруына рұқсат береді . Осы бесеуінің үшеуін тұрмыс құруына болады деп отырмыз , төртіншісі де осы салтымызға байланысты тәрбие көруде , ал бесінші кенже қызды тұрмыс құрамын десе де бермейміз .
28