POLITIČKE INSTITUCIJE I TIJELA
I . OSNOVNI ZAKONODAVNI POSTUPCI
Kao dio šireg postupka odlučivanja na nivou komunitarnih institucija , zakonodavni postupak je moguće gledati iz različitih perspektiva . 442 Ovdje je polazište ona u kojoj je u prvom planu uloga Evropskog parlamenta . Istovremeno , uz svaki postupak je dato i nekoliko opštih napomena o mehanizmu “ institucionalnog balansiranja ”, čime se , u paraleli sa nacionalnim političkopravnim kontekstom , ukazuje i na aspekt demokratizacije procesa odlučivanja u okviru Evropske zajednice , odnosno Evropske unije .
Uvodno je moguće konstatovati da se komunitarni proces odlučivanja ostvaruje u okviru četiri 443 postupka koji se u doktrini tretiraju kao osnovni , odnosno opšti ili potpuni :
• postupak konsultovanja ,
• postupak saradnje ,
• postupak saodlučivanja i
• postupak davanja saglasnosti .
Postoji i mogućnost usvajanja opštih pravnih akata i bez učešća Parlamenta , što ilustruju akti koje usvaja Savjet na prijedlog Komisije . I premda je lista ovih slučajeva reducirana , 444 njih poznaje i aktuelni tekst Ugovora . To , na primjer , vrijedi za donošenje akata u smislu čl . 57 ( 2 ), u oblasti slobodnog kretanja kapitala između država članica i trećih zemalja . Doduše , i kada je usvajao akte u smislu svojevremenih odredbi , Savjet je , u pravilu , konsultovao i Evropski parlament , 445 ali je činjenica da ga relevantne odredbe Ugovora na to nisu obavezivale .
U svjetlu ovog , u doktrini se ponekad posebno elaborira i postupak usvajanja akata bez obaveze konsultovanja Evropskog parlamenta 446 – tzv . postupak opcionog konsultovanja ili “ reducirani ” postupak .
442
Generalni uvid , uz ostale , nude Craig / de Búrca , 2008 ., str . 108 ; Kapteyn / VerLoren van Themaat , 2008 ., str . 273 ; Lenaerts i dr ., 2005 ., str . 569 ; Charlmers i dr ., 2006 ., str . 131 .
443
Ali , vidi i Shaw , 2000 ., str . 250 , gdje se govori o “ tri osnovna ” postupka odlučivanja zakonodavne naravi : “ stari postupak ”, tj . postupak konsultovanja , postupak saradnje i postupak saodlučivanja . Kao “ četvrti ” zakonodavni postupak autorica ističe postupak u kojem prvu fazu predstavlja socijalni dijalog poslodavaca i radnika u cilju formulisanja “ okvirnih sporazuma ”, koje u pravnoobavezujuće akte svojom odlukom inauguriše Savjet . I kod Chalmers i dr ., 2006 ., str . 133 , govori se o “ tri glavna postupka ”.
444
Na primjer , uvođenje postupka saodlučivanja i u odredbu svojevremenog čl . 51 , sada čl . 42 , u oblasti socijalne sigurnosti ili uvođenje postupka konsultovanja u svojevremeni čl . 113 ( 5 ), u oblasti zajedničke trgovinske politike .
445
To , na primjer , potvrđuje preambula Uredbe 1408 / 71 / EEC , OJ L 149 / 2 / 71 , o socijalnoj sigurnosti , gdje je konstatovano da je o njoj Savjet pribavio mišljenje Parlamenta .
446
Na primjer , Manin , 1998 ., str . 12 .
156